غزل چیست؟
غزل در لغت به معنی «سخن گفتن با معشوق و عشقورزی با او، حکایت از جوانی و حدیث صحبت و عشق» است. در ادبیات، غزل یک قالب شعری است که پنج تا دوازده بیت دارد. البته شاعرانی نیز هستند که غزلیاتی بیشتر از دوازده بیت دارند. اما معمول است که شعری با تعداد ابیات کمتر از پنج تا را غزل نمیشماریم. لازم به ذکر است که تعداد ابیات غزل به سلیقه سراینده بستگی دارد. مثلاً میتوان گفت تقریباً غزلهای حافظ یکی دو بیت کوتاهتر از غزلهای سعدی هستند.
ساختار غزل چگونه است؟
ابیات غزل هموزن هستند و قافیه و ردیف مصراعهای زوج با قافیه و ردیف مصراع اولِ بیت اول همخوانی دارند.
مطلع غزل
بیت اول غزل را مَطلَع (به معنی آغاز کلام) مینامند. مطلع باید صراحت داشته باشد و معنا و مفهوم کاملی را به شنونده منتقل کند. غزلیاتی با دو یا سه بیت مطلع نیز وجود دارند که قافیه همه مصرعهای این ابیات با هم همخوانی دارد.
مقطع غزل
مَقطَع (به معنی پایان سخن) آخرین بیت غزل است. در این بیت شاعر معمولاً تخلص خود را میآورد یا خود را خطاب میکند. البته در مواردی نیز مقطع غزل ربط معنایی با شعر ندارد و در مدح شاعر یا کسی دیگر میآید. گاهی نیز شاعر در مقطع مصراعی را از شعر دیگر شاعران تضمین میکند.
برای دانلود
ثبت نام کنید (
وارد شوید
) و کیف پول خود را شارژ کنید.