درسنامه آموزشی فارسی کلاس ششم با پاسخ درس 13: درس آزاد (فرهنگ بومی 2)
-
فارسی
- ستایش: به نام آن که جان را فکرت آموخت
- فصل 1: آفرینش
- درس 1: معرفت آفریدگار
- درس 2: پنجرههای شناخت
- فصل 2: دانایی و هوشیاری
- درس 3: هوشیاری
- درس 4: داستان من و شما
- درس 5: هفت خانِ رستم
- فصل 3: ایران من
- درس 6: ای وطن
- درس 7: درس آزاد
- درس 8: دریاقُلی
- فصل 4: نام آوران
- درس 9: رنجهایی کشیدهام که مپرس
- درس 10: عطّار و جلال الدّین محمّد
- درس 11: شهدا خورشیدند
- فصل 5: راهِ زندگی
- درس 12: دوستی/ مشاوره
- درس 13: درس آزاد (فرهنگ بومی 2)
- درس 14: رازِ زندگی
- فصل 6: علم و عمل
- درس 15: میوهی هنر
- درس 16: آداب مطالعه
- درس 17: ستارهی روشن
- نیایش: خدایا، جهان پادشاهی تو راست
حکایت (عمر گران مایه)
دو برادر، یکی خدمت سلطان کردی و دیگری به زورِ بازو، نان خوردی.
باری، توانگر گفت درویش را که: چرا خدمت نکنی تا از مَشَقّتِ کارکردن بِرَهی؟
گفت: تو چرا کار نکنی تا از مَذلّتِ خدمت، رهایی یابی که خردمندان گفتهاند: نانِ خود خوردن و نشستن بِه که کمر زرّین بستن و به خدمت ایستادن.
دو برادر بودن که یکی به سلطانی خدمت میکرد و دیگری با کار و تلاش خود روزی به دست میآورد. یک بار برادر ثروتمند به برادر فقیر خود گفت که: چرا مانند من به سلطان خدمت نمیکنی از از زحمت کار کردن راحت شوی. برادر فقیرتر گفت: تو چرا کار نمیکنی تا از خفّت و خواری خدمت به سلطان راحت بشی که اندیشمندان گفتهاند: از دست رنج خود استفاده کردن و راحت بودن بهتر است از کمربند طلا بستند و در خدمت کسی سرپا ایستادن.
به دست آهنِ تفته کردن خمیر
بِه از دست بر سینه، پیشِ امیر
آهن گداخته را با دست مانند خمیر شکل دادن بهتر است از اینکه دست بر سینه در خدمت پادشاه بایستی.
عمرِ گران مایه در این صرف شد
تا چه خورم صیف و چه پوشم شِتا
عمر ارزشمند خود را هدر دادم به خاطر اینکه تابستان چه بخورم و زمستان چه بپوشم.
ای شکمِ خیره به نانی بساز
تا نکنی پشت به خدمت، دو تا
ای شکم گستاخ با تکه نانی سر کن تا برای خدمت به هر کسی تعظیم نکنی.
مُصلح الدّین سعدی شیرازی، گلستان
واژه نامه و اعلام
تفته: داغ، گداخته، گرم
خاطر: آنچه از دل گذرد، اندیشه و خیال
خیره: بی پروا، گستاخ، لجباز
زرّین: طلایی، چیزی که از زر ساخته شده و یا به رنگ زر است.
شتا: زمستان، فصل سرما
صرف کردن: خرجکردن
صیف: تابستان
گران: سنگین
گرانمایه: باارزش، گرانبها
مایه: مقدار، اندازه
مذلّت: خواری و پستی
مَشَقّت: سختی، رنج
سعدی، شیخ مصلح الدّین (قرن هفتم هجری قمری): از بزرگترین شاعران و نویسندگان ایران در قرن هفتم است. بوستان (به شعر) و گلستان (به نثر همراه شعر) و دیوان اشعار از او برجای مانده است. مجموعهی این آثار «کلیات سعدی» نامیده میشود. او آموزشهای مقدّماتی را در زادگاه خود شیراز فرا گرفت و برای اتمام تحصیلات به بغداد رفت. سعدی پس از 35 سال به شیراز برگشت. کتاب گلستان او که نظم و نثر میباشد، حاصل تجربیات او در این سفرها است. از آثار دیگر او میتوان بوستان را نام برد که در نوع خود بینظیر است. موضوع این کتاب، اخلاق و تربیت و سیاست و اجتماعیات است که به شعر میباشد.
گلستان: گلستان، کتابی است نوشتهی شاعر و نویسندهی معروف ایرانی شیخ مصلحالدّین سعدی شیرازی، این کتاب شامل یک مقدّمه و هشت باب است که موضوعات آن عبارتاند از: باب اوّل: در سیرت پادشاهان، باب دوم: در اخلاق درویشان، باب سوم: در فضیلت قناعت، باب چهارم: در فواید خاموشی، باب پنجم: در عشق و جوانی، باب ششم: در ضعف و پیری، باب هفتم: در تأثیر تربیت، باب هشتم: در آداب صحبت