درسنامه آموزشی کار و فناوری کلاس هشتم با پاسخ پودمان امور اداری و مالی
افراد جامعه برای انجام برخی از کارهای خود لازم است به اداره، سازمان یا نهادهای دیگر مراجعه کنند. اگر این افراد از مسئولیتها و روند انجام کار اداری آگاهی کافی داشته باشند، میتوانند کارهای خود را آسانتر و سریعتر انجام دهند.
بخشی از کارهایی که بیشتر افراد جامعه نیاز دارند انجام دهند، کارهای مالی است. محاسبهٔ درآمد شخصی یا خانوادگی، برآورد هزینههای زندگی، تقسیم درآمد به هزینههای پیشبینی شده، تنظیم اسناد مالی و مستند سازی اسناد، نمونههایی از فعالیتهای مالی هستند. این پودمان به شما کمک میکند شایستگیهای فنی و غیرفنی مورد نیاز برای اجرای کارهای مالی و اداری، و زندگی شهروندی را بیاموزید.
سازمان
گروههایی را که برای رسیدن به یک هدف، با هم کار میکنند، «سازمان» مینامند. سازمانهای دولتی و بنگاههای غیردولتی نمونههایی از سازمانهایی هستند که برای انگیزههای اقتصادی، فرهنگی، مردمی و مانند آنها تشکیل شدهاند.
برای رسیدن به هدفهای سازمان، به سازماندهی، راهبری، برنامهریزی و پایش کارها نیاز است. سازماندهی و راهبری درست، موجب رشد، گسترش و پایداری سازمان میشود. در سازمانهای بزرگ براساس مأموریت و وظیفهای که دارند، هدفها و برنامهها را دستهبندی میکنند و برای انجام دادن هر دسته از آنها، ساختار سازمانی مناسب بهوجود میآورند. در نمودار 1-8 یک نمونه نمودار سازمانی نشان داده شده است.

کار کلاسی (صفحهٔ 123 کتاب درسی)
بررسی ساختار اداری مدرسه: با هماندیشی در گروه و همکاری مسئولان دبیرستان، ساختار اداری مدرسه را بررسی کنید و نموداری را مانند نمودار 2-8 بکشید. برای این کار میتوانید در اینترنت یا تارنمای یک اداره اصطلاح «چارت سازمانی» را جستوجو کنید.

بارش فکری (صفحهٔ 123 کتاب درسی)
شناسایی واحدهای سازمانی: پدر یکی از دانشآموزان که یک کار تولیدی راهاندازی کرده است برای تسویهحساب به ادارهٔ مربوطه مراجعه میکند. وی در عین حال به راهنمایی نیاز دارد. اکنون شما با بارش فکری در گروه و بررسی جدول 1-8، به او بگویید برای تسویهحساب به چه بخشهایی برود.
ردیف | نام بخش | برخی از کارهای بخش |
1 | دبیرخانه | دریافت، فرستادن و ثبت نامهها، پخش نامهها |
2 | کارگزینی | تأمین و سازماندهی نیروی انسانی، برکناری از کار، برقراری حقوق و مزایای کارکنان |
3 | تدارکات و پشتیبانی | آماده کردن نیازمندیها، نگهداری و اداره انبارها |
4 | بایگانی | سازماندهی و نگهداری اسناد برای دسترسی آسان |
5 | حسابداری | جمعآوری و ثبت اطلاعات و آماده کردن گزارشهای مالی و حسابداری، پرداخت دستمزد |
بارش فکری (صفحهٔ 123 کتاب درسی)
در گروه خود بررسی کنید، پیش از انجام کار اداری، برای آشنایی با روند کار و دریافت راهنمایی، چه فعالیتی باید انجام دهید؟
کار غیر کلاسی (صفحه 123 تا 124 کتاب درسی)
شناخت شغلها: با هماهنگی در گروه و مراجعه به یک اداره، گفتوگوی با بستگان و نزدیکانی که کارمند هستند، یا روشهای دیگر، دادههای خواسته شده را دربارهٔ چند کار اداری یا مالی، مانند کارگزینی، حسابدار، تحویلدار بانک، متصدی باجهٔ پست و کارگزار بیمه، گردآوری کنید و با تکمیل جدول 2-8، آنرا در کلاس ارائه دهید.
ردیف | پست (جایگاه شغلی) | شرح شغل | شرایط کار |
1 | تحویلدار بانک | دریافت و پرداخت پول در باجهٔ بانک، بررسی درستی چک و نقد کردن آنها | کار روزانه در پشت میز، کار با رایانه و دستگاه پولشمار، ارتباط با مشتریهای زیاد در هر روز |
2 | |||
3 | |||
4 |
برخی از کارهای اداری
ارتباط با سازمان: برای انجام کارهای وابسته به سازمان یا اداره باید با آن ارتباط برقرار شود. این کار را میتوان با رفتن به تارنمای سازمان و خواندن نوشتهها، تکمیل نمونبرگ، تلفن زدن، نوشتن نامه و رفتن به سازمان انجام داد. در سازمانها برخی از کارها به روشهای ارتباطی مانند برگزاری نشست و صدور بخشنامه انجام میشود (شکل 1-8).

نامهٔ اداری، بخشنامه و گزارش در سازمانها، نوشتههایی اداری هستند که برای درخواست، راهنمایی و مانند آنها کاربرد دارند. «نشست» (جلسه)، به معنی گرد هم آمدن و گفتوگو دربارهٔ یک یا چند زمینه (دستور کار) و تصمیمگیری دربارهٔ آن است (شکل 2-8).

برگزاری نشست
- در گروه خود، یک نشست کاری برگزار کنید.
- فردی از گروه را بهعنوان رئیس جلسه برگزینید. رئیس جلسه، باید نشست را چنان اداره کند که افراد بتوانند به نوبت دیدگاه خود را دربارهٔ دستور کار بگویند و در تصمیمگیریها همکاری کنند.
- یکی از افراد گروه را که تندنویس و خوشخط است، بهعنوان دبیر جلسه برگزینید. او باید همه یا بخشهای مهم سخنان و تصمیمها را در صورتجلسه بنویسد (شکل 3-8).
- از دبیر جلسه بخواهید صورتجلسهای با موضوع انتخاب رئیس و دبیر جلسه تنظیم کند.
- پس از پایان جلسه، اعضا صورت جلسهٔ تنظیم شده را بررسی و پس از اطمینان از درستی متن آن را امضا کنند.

کار کلاسی (صفحه 125 تا 126 کتاب درسی)
تقسیم کار پروژه
- کارهای پروژهٔ پرورش و نگهداری حیوانات یا پودمان ماکتسازی را به چند بخش جدا از هم (به تعداد افراد گروه یا بیشتر) دستهبندی کنید و در جدول 3-8 بنویسید.
بخشهای پروژه | 1- .................. | 2- ................. | 3- ............... |
نام سرگروه | |||
نام افراد گروه | |||
- با هماندیشی در گروه خود، مناسبترین فرد را برای هر بخش کار برگزینید. تلاش کنید هر یک از افراد گروه، در موضوعی که به آن آگاهتر و توانمندتر از دیگران هستند، سرگروه شوند تا پروژه بهدرستی اجرا شود.

- بهمنظور هماهنگی کارهای پروژه یکی از افراد گروه را برای سرپرستی پروژه انتخاب کنید. سرپرست پروژه باید آگاه به کار، خوش برخورد و در ادارهٔ کار و راهبری افراد توانا باشد (شکل 5-8).

کار کلاسی (صفحهٔ 126 کتاب درسی)
گزارش: روند و پیامد اجرای کارها و رویدادها، باید به مدیران و کارفرمایان گزارش شود. شما نیز برای کارهایی که در پروژه انجام میدهید باید به سرپرست پروژه و دبیر خود گزارش دهید.
کار کلاسی (صفحهٔ 126 کتاب درسی)
نوشتن گزارش پروژه
- دربارهٔ بخشی از پروژه که سرگروه آن هستید، گزارشی برای سرپرست پروژه بنویسید.
- گزارش سرگروهها را بررسی کنید و از روی آنها برای پروژه گزارشی بنویسید و آنرا به دبیر خود تحویل دهید.
راهنمایی: در نوشتن گزارش مراحل زیر را رعایت کنی:.
1- برای نوشتن گزارش، دادهها و اطلاعات مورد نیاز را گردآوری کنید. دادهها باید درست و دارای پشتوانه باشند. در گردآوری اطلاعات از گمانهزنی بپرهیزید.
2- ساختار گزارش را با هماندیشی در گروه تنظیم کنید. موضوع، پیشگفتار، بدنهٔ گزارش، پیشنهادها و دستاوردها را در گزارش بنویسید. اگر گزارش دربارهٔ چند زمینه نوشته میشود، میتوانید آنها را با توجه به زمان رویدادها یا ارزش موضوع بنویسید.
3- گزارش را خوانا، کوتاه و ساده بنویسید و کوشش کنید در گزارش به پرسشهایی مثل چه چیزی، چه هنگامی، کجا، چگونه، چرا و چه کسی، پاسخ دهید.
4- در صورت نیاز، اسناد برجسته و ویژه را به گزارش پیوست کنید.
5- پس از نوشتن گزارش، ساختار و محتوای آن را به دقت بررسی و در صورت نیاز آن را بازنگری کنید.
6- گزارش را پس از امضای افراد گروه به دبیر خود تحویل دهید.
کار غیر کلاسی (صفحهٔ 127 کتاب درسی)
سیاستهای کلی نظام اداری کشور
- ...
- خدماترسانی برتر، نوین و کیفی بهمنظور ارتقای سطح رضایتمندی و اعتماد مردم؛
- نهادینهسازی وجدان کاری، انضباط اجتماعی، فرهنگ خود کنترلی، امانتداری، صرفهجویی، سادهزیستی و حفظ بیتالمال؛
- حمایت از روحیهٔ نوآوری و ابتکار و اشاعهٔ فرهنگ و بهبود مستمر بهمنظور پویایی نظام اداری؛
- ... .
بندهای فوق مربوط به سیاستهای کلی نظام اداری کشور هستند که توسط مقام معظم رهبری (مُدَّظِلُّهُالعالی) در تاریخ 1389/1/31 در جهت پایهریزی یک جامعهٔ اداری متعالی در راستای «سند چشمانداز جمهوری اسلامی ایران افق 1404» ابلاغ شده است.
پس از دریافت متن کامل آن از شبکهٔ اینترنت و بررسی بندها در گروه، بیان کنید برای اجرای مطلوب پروژههای طراحی و ساخت درس کار و فناوری چه نکاتی باید در نظر گرفته شود؟
نامۀ اداری
قسمتهای مختلف یک نامۀ رسمی و اداری
1- سرلوحه (نام سازمان، شماره و تاریخ و …)
2- موضوع نامه (درخواست مرخصی و ...)
3- عنوان (مدیریت محترم اداره و ...)
4- کلمههای احترام (با سلام و احترام و ...)
5- متن نامه
6- امضا
7- رونوشت
8- نشانی
در شکل 6-8 قسمتهای یک نامهٔ رسمی و اداری نشان داده شده است.

اصول نگارش یک نامهٔ رسمی و اداری
- متن نامه باید واضح، صریح و خلاصه باشد.
- شروع و پایانِ نامه با کلمات احترامآمیز همراه باشد.
- اندازههای کاغذ نامه باید استاندارد باشد و تمیز و با کیفیت مطلوب ارائه شود.
- نامهٔ اداری باید بدون خطخوردگی باشد و آیین نگارش در آن رعایت شده باشد.
- متن آن در حد امکان حروفنگاری (تایپ) شده باشد.
- درج تاریخنامه در قسمت سمت چپ بالای نامه ضروری است.
- مستندات مهم به نامه پیوست شود و زیر تاریخنامه، عبارت پیوست دارد درج شود.
- نامه توسط درخواست کننده امضا شود.
- مشخصات فردی و نشانیِ ارائه دهندهٔ نامه مشخص شود.
همیشه تصویری از نامهٔ ارسالی خود به همراه شمارهٔ ثبت آن را برای پیگیریهای بعدی همراه خود داشته باشید.
کار کلاسی (صفحهٔ 129 کتاب درسی)
نامهای را با موضوع «ارائهٔ گزارش پروژهٔ طراحی ساخت کیف» تنظیم و بهصورت رایانامه برای دبیر خود ارسال کنید.
ثبت نامۀ اداری: همانگونه که گفته شد، برخی از کارهای اداری با نوشتن نامه انجام میشوند. نامههای اداری باید در دفتر اندیکاتور (نامهنما) و نرمافزارهای اداری ثبت و بایگانی شوند (شکل 7-8).

دفتر ارسال و رسید نامهها، دفتری برای گرفتن رسید نامه است. هنگامی که نامه به گیرندهٔ آن داده میشود، گیرندهٔ نامه این دفتر را امضا میکند.
کار کلاسی (صفحات (129 تا 130 کتاب درسی)
ایجاد فایل در واژهپرداز «ورد» (word) برای دفترهای اداری: در سازمانهای کوچک یا کارهای خانگی که نامهنگاری کم است، نیازی به ثبتنامه در دفترهای اداری رایج نیست. شما میتوانید برای مستندسازی نامهها، در دو بخشِ جداگانهٔ یک فایل ورد (word)، یک دفتر نامهنما، مطابق جدول 4-8 و یک دفتر پیگیری، مطابق جدول 5-8، طراحی کنید و نامههای دریافتی یا ارسالی را در آنها ثبت کنید.
شماره ردیف | تاریخ | صاحبان نامه | شرح کوتاه نامههای رسیده | پیوست | ارجاع | بایگان |
تاریخ دریافت | شماره ثبت نامه | فرستنده | موضوع | ارجاعبه | تاریخ ارجاع | تاریخ بازگشت | تاریخ ارسال |
حسابداری
حسابداری زبان تجارت خوانده میشود. طبق «بیانیهٔ اساسی تئوری حسابداری»، فرایند شناسایی، اندازهگیری و گزارشگیری اطلاعات اقتصادی را «حسابداری» میگویند. استفاده کنندگان از این نوع اطلاعات به این وسیله قادر خواهند شد آگاهانه تصمیم بگیرند.
محصول نهایی نظام حسابداری، آن دسته از گزارشها و صورتهای مالی است که مبنای تصمیمگیری اشخاص ذینفع (مدیران، سرمایهگذاران، دولت و…) قرار میگیرد. گزارشهای مالی از طریق گردآوری اطلاعات مربوط به معاملهها و فعالیتهای روزمرهٔ واحدهای بازرگانیِ دارای اثر مالی، نظیر خرید و فروش کالا، خرید ماشینآلات و پرداخت هزینههای جاری (مانند اجاره، حقوق و بهای آب و برق) تهیه میشود.
معادلۀ اساسی حسابداری: همهٔ حسابداران از مجموعهٔ قواعد یکسان، با عنوان «اصول پذیرفته شدهٔ حسابداری»، برای تهیهٔ گزارشهای حسابداری استفاده میکنند. طبق اصول حسابداری فقط رویدادها و مبادلههای مالی مؤثر بر واحد تجاری، در حسابداری مورد توجه و پردازش قرار میگیرد. وضعیت مالی شرکتها بر معادلهٔ اساسی حسابداری زیر استوار است.
معادله حسابداری | داراییها = بدهیها + سرمایه |
این معادله که به «معادلهٔ ترازنامه» هم مشهور است، نشان میدهد که داراییهای واحد تجاری با جمع بدهی و سرمایه برابر است. هر رویداد مالی میتواند باعث تغییر در داراییها، بدهیها یا سرمایه شود، ولی هیچ وقت توازن فرمول اصلی از بین نمیرود و همیشه برقرار است.
داراییها: به منابع اقتصادی که متعلق به یک واحد اقتصادی هستند و انتظار میرود در آینده منفعتی برای آن واحد ایجاد کنند «دارایی» گفته میشود؛ مانند موجودی نقد، ساختمان، اثاثه، تجهیزات و غیر آنها.
بدهیها: وقتی اشخاص دیگری غیر از مالک، نسبت به داراییهای یک واحد اقتصادی ادعا یا حقوق مالی داشته باشند، میگویند آن واحد «بدهی» دارد، مانند وام دریافتی از بانک، خرید نسیهٔ داراییها و غیر آنها.
سرمایه: حق یا ادعای مالی مالک نسبت به داراییهای یک واحد اقتصادی را «سرمایه» مینامند.
ثبت رویدادهای مالی: افراد و بنگاهها باید اطلاعات مربوط به کارهای مالی خود را (مانند خرید، تولید، توزیع و فروش، دریافتها و پرداختها)، که «رویدادهای مالی» نامیده میشوند، در دفترهای ویژه بنویسند.
شما هر ماه یا هر روز مبلغی را بهصورت ماهانه یا روزانه از بزرگترهای خود دریافت میکنید. حال اگر بخواهید با این مبلغ هزینههای ماهانهٔ خود را انجام دهید و در پایان ماه پسانداز هم داشته باشید، باید نسبت به مبلغ ماهانه و نحوهٔ خرج کردن آن مدیریت داشته باشید. برای این کار در ابتدای ماه تمامی هزینهها را پیشبینی و در برگهای یادداشت کنید.
مثال: احسان در ابتدای ماه مبلغ 300.000 ریال دریافت میکند. او میخواهد هر ماه 100.000 ریال از مبلغ ماهانه را پسانداز کند؛ پس باید هزینه را طوری مدیریت کند که در هر ماه فقط مبلغ 200.000 ریال خرج کند. برای این کار از اول ماه، جدولی مانند جدول 6-8 تهیه میکند و در آن وجه دریافتی را بهعنوان درآمد و خرج را بهعنوان هزینه در نظر میگیرد و ماندهٔ پول را هر روز محاسبه میکند.
تاریخ | شرح هزینه و درآمد | مبلغ درآمد (ریال) | مبلغ هزینه (ریال) | مبلغ مانده (ریال) |
10/1 | دریافت وجه ماهیانه | 300000 | 300000 | |
10/2 | کرایه رفتوآمد | 5000 | 295000 | |
10/3 | خرید موادغذایی | 10000 | 285000 | |
10/6 | خرید کتاب کمک آموزشی | 40000 | 245000 | |
10/10 | کرایه رفتوآمد | 10000 | 235000 | |
10/13 | خرید موادغذایی | 10000 | 225000 | |
10/14 | خرید کادو برای خواهر | 15000 | 210000 | |
10/15 | کرایه رفتوآمد | 10000 | 200000 | |
10/20 | خرید کتاب کمک آموزشی | 40000 | 160000 | |
10/24 | کرایه رفتوآمد | 20000 | 140000 | |
10/27 | خرید موادغذایی | 20000 | 120000 | |
10/30 | خرید جزوه آموزشی | 10000 | 110000 |
پس همانطور که در جدول مشاهده کردید، احسان تمامی هزینههای خود را بهترتیب یادداشت و از مانده کسر کرده است و در پایان ماه نیز مبلغ 110.000 ریال پسانداز دارد.
کار کلاسی (صفحهٔ 131 کتاب درسی)
شما نیز برای مخارج ماهانهٔ خود، جدولی مشابه جدول 6-8 را پر کنید. سپس نتیجه را در کلاس ارائه دهید.
سند مالی: در زندگی روزانهٔ ما معمولاً، اسناد مالی گوناگونی مبادله میشود. رسید آب و برق، رسید بانکی و برگ خرید (فاکتور)، نمونههایی از سندهای مالی هستند.
هنگام خرید کالا، باید برگ خرید بگیرید و ثبت درست اطلاعات را در برگ خرید بررسی کنید. برگ خرید باید سربرگ، مهر و امضای صادر کننده، نشانی فروشنده و تاریخ داشته باشد. همچنین تعداد و مشخصات کالا و بهای آن بدون قلمخوردگی در آن آمده باشد. برای کالاهایی که خدمات پشتیبانی و گارانتی دارند، باید شمارهٔ سریال کالا نیز در برگ خرید ثبت شود. شکل 8-8 یک نمونه برگ خرید را نشان میدهد.

رویدادهای مالی کسبوکار: اگر قرار باشد در مدرسه هر گروه از دانشآموزان یک کسبوکار داشته باشند، ابتدا اعضای گروه باید پساندازهای خود را بیاورند که دارایی و همچنین سرمایهٔ گروه محسوب میشود. سپس به بحث در مورد طرح کسب و کار بپردازند، آنرا از نظر هزینهها، درآمد و توانایی گروه بررسی کنند و پس از تصویب طرح، ابزار و وسایل مورد نظر را آماده سازند.
مثال: گروهی از دانشآموزان تصمیم گرفتند در مدرسه جوجهٔ بلدرچین پرورش دهند و در بازارچهٔ مدرسه بفروشند. ابتدا اعضای گروه که پنج نفرند هر کدام مبلغ 25000 ریال سرمایهگذاری میکنند و در نتیجه، کل مبلغ سرمایه و دارایی گروه 125000 ریال میشود.
در مرحلهٔ بعدی باید تجهیزات و لوازم مورد نیاز را تهیه کنند. در جدول 7-8 فهرست تجهیزات و هزینهها درج شده است (قیمتها واقعی نیست و صرفاً یک مثال است).
ردیف | عنوان مواد و تجهیزات | تعداد/ کیلو | قیمت فی (ریال) | قیمت کل (ریال) |
1 | آبخوری کله قندی | 1 | 20000 | 20000 |
2 | جعبه نگهداری جوجه | 1 | 10000 | 10000 |
3 | دانخوری | 1 | 10000 | 10000 |
4 | لامپ رشتهای 60 وات | 1 | 10000 | 10000 |
5 | بتادین و آبپاش | 1 | 10000 | 10000 |
6 | خوراک | 4 | 10000 | 40000 |
7 | شکر | 0/25 | 20000 | 5000 |
8 | پوشال نجاری | 0/25 | 10000 | 2500 |
9 | جوجه بلدرچین | 10 | 7000 | 70000 |
10 | هزینههای آب و برق | - | - | 20000 |
11 | سایر هزینهها | - | - | 10000 |
جمع | 207500 |
پس کل مبلغی که برای انجام این کار نیاز دارند، مبلغ 207500 ریال است. گروه تصمیم میگیرد که مبلغ 42500 ریال از یکی از اولیای دانشآموزان قرض بگیرد و خوراک را نیز به مبلغ 40000 ریال بهصورت نسیه بخرد. در این حالت معادلهٔ حسابداری بهصورت جدول 8-8 است.
مراحل | داراییها | بدهیها | سرمایه |
1 | 125000 | 125000 | |
2 | 167500 | 42500 | 125000 |
3 | 207500 | 82500 | 125000 |
جمع | 207500 | 207500 |
در مرحلهٔ بعدی گروه باید قیمت تمام شدهٔ هر 200 گرم گوشت بلدرچین را بهدست آورد. برای مثال از ده جوجهٔ بلدرچین حدود 2000 گرم معادل 2 کیلوگرم گوشت حاصل میشود که با توجه به هزینهها، قیمت هر 200 گرم گوشت بلدرچین 20.750 ریال خواهد بود. پس از محاسبهٔ قیمت تمام شده باید با توافق همه، قیمت فروش مشخص کنند تا سودی نصیب گروه شود. در این صورت اگر گروه بخواهد 20 درصد سود داشته باشد، قیمت فروش بهصورت زیر محاسبه میشود.
سود حاصل از 200 گرم گوشت بلدرچین 20750×20∘/∘=4150
قیمت فروش هر 200 گرم گوشت بلدرچین 20750+4150=24900
در مرحلهٔ بعد، گروه در دورههایی که توافق کردهاند، مثلاً هفتگی یا ماهانه یا ... ، باید میزان درآمد حاصل از فروش و هزینههای انجام شده در طی دوره را حساب کند، سپس سود و زیان حاصل از فعالیت گروه را بهدست آورد.
سود (زیان) = جمع هزینهها - درآمد
اگر مبلغ درآمد بیشتر از هزینهها باشد، سود حاصل شده و اگر مبلغ درآمد کمتر از هزینهها باشد، زیان به بار آمده است. در مرحلههای بعد گروه ابتدا باید از سود بهدست آمده، بدهیها را بپردازد و پس از تسویهٔ بدهیها، میتواند سود حاصل را بین اعضای گروه تقسیم کند.
کار کلاسی (صفحه 134 تا 135 کتاب درسی)
شما نیز برای کاری که در پودمان پرورش حیوانات اهلی شروع کردهاید جدولهایی مشابه جدولهای 7-8 و 8-8 تهیه و تکمیل کنید و محاسبههای لازم را انجام دهید. سپس نتیجه را در کلاس ارائه دهید.
کاربرد برخی از ابزارها و نرمافزارها در زمینۀ مالی: برای کارهای اداری و مالی وسایل و دستگاههایی مانند ماشین حساب، رایانه، نرمافزار مربوط به حسابداری و دفتر مالی و اداری مورد استفاده قرار میگیرد. شما نیز در این پودمان با برخی از آنها آشنا خواهید شد. شکل 9-8 یک نمونه کاربرد نرمافزار را نشان میدهد.

کاربرد ماشین حساب برای کارهای مالی: ماشین حساب رومیزی برای کارهای مالی امکانات ویژهای دارد و کاربرد آن رایجتر است. در شکل 10-8 کاربرد دکمههای ماشین حساب رومیزی نشان داده شده است.

تخفیفها و قیمت خرید پس از کسر تخفیف: مینا و میترا برای خرید لباس به فروشگاه رفتهاند. در فروشگاه، قیمت اولیهٔ فروش لباسها و درصد تخفیف، هرکدام روی لباسها زده شده است. ولی آنها نمیتوانند قیمت لباسها را پس از کسر تخفیف از قیمت فروش در حراج بهدست آورند. شما چطور؟ حتماً میتوانید؟
مثال: قیمت فروش مانتو قبل از تخفیف 800000 ریال است و فروشگاه 20% تخفیف دارد، قیمت فروش مانتو پس از تخفیف چقدر است؟
مبلغ تخفیف: 800000×20∘/∘=160000
قیمت فروش: 800000−160000=640000
کار کلاسی (صفحه 135 تا 136 کتاب درسی)
یک ماشین حساب رومیزی مانند ماشین حساب شکل 10-8 را از دبیر خود بگیرید و با آن محاسبههای داده شده در جدول 9-8 را در گروه خود انجام دهید.
کار | نمونه |
محاسبه عدد اعشار همراه با گرد کردن تا دو رقم | 206= |
محاسبه با کلید M+ و RM | (15×15)+(300×3)= |
حاصل ریشه مجموع دو عدد | √152+152= |
مجموع چند محاسبه | 15+2= |
بهای فروش کالا با 18 درصد سود که هزینه تولید آن 3000 ریال بوده است. | |
بهای فروش کالا با 25 درصد تخفیف اگر بهای نخست آن 12000 ریال بوده است. |
راهنمایی: در ماشین حساب رومیزی ممکن است کارکرد، شکل و جای کلیدها یکسان نباشند ولی بیشتر آنها کلیدهایی مانند ماشین حساب شکل 10-8 دارند.
کاربرد نرمافزار صفحۀ گسترده «اکسل» (Excel) در کارهای مالی: صفحهٔ گسترده مجموعهای از برگهای چهارخانه مانند است که میتوان دادههای عددی و متنی را در خانهها یا سلولهای آن وارد کرد و محاسبهها را انجام داد. همچنین میتوان نمودارهای آنها را نیز رسم کرد. برای مثال، میتوان نرمافزارهای صفحهٔ گستردهٔ کاربردی اکسل و «CALC» را که هر یک از آنها میتواند نیاز شما را برآورده کند، نام برد. در شکل 11-8 محیط نرمافزار اکسل نشان داده شده است.

کار کلاسی (صفحهٔ 136 کتاب درسی)
نرمافزار اکسل را به اجرا در آورید. ابتدا وضعیت کاربرگ را راست به چپ تنظیم کنید و سپس محاسبهٔای ساده انجام دهید. در پایان فایل را با نام دلخواه ذخیره کنید. فایل نهایی را از طریق رایانامه برای دبیر خود بفرستید.
کار کلاسی (صفحهٔ 136 کتاب درسی)
در بخشهای گذشته، شما در جدول 6-8 هزینههای ماهانه خود را ثبت کردید. اکنون این جدول را در نرمافزار اکس ایجاد کنید.
کار کلاسی (صفحهٔ 137 کتاب درسی)
در گروه خود برای کاری که در پودمان پرورش حیوانات اهلی شروع کردهاید، جدولهای 7-8 و 8-8 را در نرمافزار اکسل ایجاد و فرمولهای آن را نیز وارد کنید تا محاسبهها بهوسیلهٔ نرمافزار انجام شود.
کار کلاسی (صفحهٔ 137 کتاب درسی)
شما نیز همانند امید نموداری از فعالیتها و زمان آنها را که در یک شبانهروز انجام میدهید، تهیه کنید (شکل 12-8).

کار غیر کلاسی (صفحهٔ 137 کتاب درسی)
در پایان نیم سال تحصیلی، پس از گرفتن کارنامهٔ خود، در نرمافزار اکسل، جدولی مشابه آن بسازید کنید و معدل خود را بهکمک نرمافزار محاسبه کنید.
رمزگذاری روی فایل اکسل
بیشتر فایلهای اکسل دربردارندهٔ دادههای مهماند، بهطوریکه اگر تغییر کنند، شاید نتایج چند ماه کار از دست برود. فاش شدن دادهها نیز میتواند برای بیشتر سازمانها هزینههای ناخواسته به بار آورد. برای جلوگیری از دسترسی به دادههای اکسل میتوانید روی فایل خود رمز بگذارید.
کار کلاسی (صفحهٔ 138 کتاب درسی)
تمامی فایلهایی را که در این پودمان تهیه کردهاید، رمزگذاری کنید و سپس آنها را از طریق رایانامه برای دبیر خود بفرستید. در متن رایانامهٔ ارسالی رمز فایل را نیز برای دبیر خود ارسال کنید.
کار کلاسی (صفحهٔ 138 کتاب درسی)
در اینترنت با کلید واژهٔ «برنامهٔ ورزش در محل کار» جستوجو کنید و برای یادآوری و راهنمای ورزش در محل کار نرمافزار مناسبی بارگیری و نصب کنید.
کارآفرینی در دامداری
در کتاب کار و فناوری پایه هفتم با مفهوم کارآفرینی آشنا شدید و در خصوص ویژگیهای فرد کارآفرین، در یک کار غیرکلاسی تحقیق کردید. همچنین در ادامه ویژگی مشترک خود و یک کارآفرین را بررسی کردید و برخی از این ویژگیها را در خود پرورش دادید. یکی از زمینههایی که در کشور ما میتوان طرحهای کارآفرینی زیادی در آن پیاده کرد، دامداری است. در شکل زیر برخی از آنها نشان داده شدهاند.
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
کار کلاسی (صفحهٔ 140 کتاب درسی)
در گروه خود یکی از بخشهای شکل بالا را انتخاب کنید و یک طرح کارآفرینی برای آن ارائه دهید.