درسنامه آموزشی قرآن کلاس هفتم با پاسخ درس 6: روشنگر راه زندگانی
جلسۀ اوّل: سوره نَحل
وَ تَحْمِلُ أَثْقَالَكُمْ إِلَى بَلَدٍ لَمْ تَكُونُوا بَالِغِيهِ إِلَّا بِشِقِّ الْأَنْفُسِ إِنَّ رَبَّكُمْ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ ﴿۷﴾ وَ الْخَيْلَ وَ الْبِغَالَ وَ الْحَمِيرَ لِتَرْكَبُوهَا وَ زِينَةً وَ يَخْلُقُ مَا لَا تَعْلَمُونَ ﴿۸﴾ وَ عَلَى اللَّهِ قَصْدُ السَّبِيلِ وَ مِنْهَا جَائِرٌ وَ لَوْ شَاءَ لَهَدَاكُمْ أَجْمَعِينَ ﴿۹﴾ هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً لَكُمْ مِنْهُ شَرَابٌ وَ مِنْهُ شَجَرٌ فِيهِ تُسِيمُونَ ﴿۱۰﴾ يُنْبِتُ لَكُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَ الزَّيْتُونَ وَ النَّخِيلَ وَ الْأَعْنَابَ وَ مِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ ﴿۱۱﴾ وَ سَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهَارَ وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ النُّجُومُ مُسَخَّرَاتٌ بِأَمْرِهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ ﴿۱۲﴾ وَ مَا ذَرَأَ لَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُخْتَلِفًا أَلْوَانُهُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ ﴿۱۳﴾ وَ هُوَ الَّذِي سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْ كُلُوا مِنْهُ لَحْمًا طَرِيًّا وَ تَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْيَةً تَلْبَسُونَهَا وَ تَرَى الْفُلْكَ مَوَاخِرَ فِيهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿۱۴﴾
ترتیل صوتی آیات 7 تا 14 سوره نَحل
وَ أَلْقَى فِي الْأَرْضِ رَوَاسِيَ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ وَ أَنْهَارًا وَ سُبُلًا لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ ﴿۱۵﴾ وَ عَلَامَاتٍ وَ بِالنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُونَ ﴿۱۶﴾ أَفَمَنْ يَخْلُقُ كَمَنْ لَا يَخْلُقُ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ ﴿۱۷﴾ وَ إِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا إِنَّ اللَّهَ لَغَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿۱۸﴾ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَ مَا تُعْلِنُونَ ﴿۱۹﴾ وَ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَا يَخْلُقُونَ شَيْئًا وَ هُمْ يُخْلَقُونَ ﴿۲۰﴾ أَمْوَاتٌ غَيْرُ أَحْيَاءٍ وَ مَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ ﴿۲۱﴾ إِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَالَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ قُلُوبُهُمْ مُنْكِرَةٌ وَ هُمْ مُسْتَكْبِرُونَ ﴿۲۲﴾ لَا جَرَمَ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَ مَا يُعْلِنُونَ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْتَكْبِرِينَ ﴿۲۳﴾ وَ إِذَا قِيلَ لَهُمْ مَاذَا أَنْزَلَ رَبُّكُمْ قَالُوا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ ﴿۲۴﴾ لِيَحْمِلُوا أَوْزَارَهُمْ كَامِلَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ مِنْ أَوْزَارِ الَّذِينَ يُضِلُّونَهُمْ بِغَيْرِ عِلْمٍ أَلَا سَاءَ مَا يَزِرُونَ ﴿۲۵﴾ قَدْ مَكَرَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَأَتَى اللَّهُ بُنْيَانَهُمْ مِنَ الْقَوَاعِدِ فَخَرَّ عَلَيْهِمُ السَّقْفُ مِنْ فَوْقِهِمْ وَ أَتَاهُمُ الْعَذَابُ مِنْ حَيْثُ لَا يَشْعُرُونَ ﴿۲۶﴾
ترتیل صوتی آیات 15 تا 26 سوره نَحل
آموزش مفاهیم
فعالیت اوّل (صفحه 58 کتاب درسی)
جدول زیر را با استفاده از کلمات داده شده کامل کرده و سعی کنید معنای کلمات را به خاطر بسپارید.
فکر میکنند، زیتون، درختان خرما، ستارگان، میوهها، کِشت، تعقّل و اندیشه میکنند
ردیف | کلمه | معنا | ردیف | کلمه | معنا |
1 | زَرع | زراعت،کشت | 2 | زَیتون | زیتون |
3 | نَخیل | جمع نَخل، درختان خرما | 4 | اَعناب | جمع عِنَب، درختان انگور |
5 | ثَمَرات | جمع ثَمَرة، میوهها | 6 | یَتَفَکَّرونَ | فکر میکنند |
7 | نُجوم | جمع نَجم، ستارگان | 8 | یَعقِلونَ | تعقل و اندیشه میکنند |
فعالیت دوم (صفحه 58 کتاب درسی)
این ترکیبها و عبارات قرآنی را معنا کنید.
1- وَ النَّخیلَ وَ الاَعنابَ: و درختان خرما و انگور
2- وَ مِن کُلِّ الثَّمَرٰتِ: و از هر میوهای
3- اِنَّ فی ذٰلِكَ لَاْیَةً: همانا در آن نشانهای است.
4- لِقَومٍ یَتَفَکَّرونَ: برای گروهی که میاندیشیند.
5- لِقَومٍ یَعقِلونَ: برای گروهی که تعقل میکنند.
انس با قرآن در خانه (صفحه 59 کتاب درسی)
الف) خواندن روزانهٔ قرآن کریم: هر روز در خانه یک صفحه از صفحات ٢٦٨ تا ٢٧٣ قرآن کریم را بخوانید.
ب) ترجمهٔ آیات 11 تا 12 سورهٔ نحل را کامل کنید.
1- يُنْبِتُ لَكُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَالزَّيْتُونَ وَ النَّخِيلَ وَ الْأَعْنَابَ: میرویاند برای شما با آب باران، زراعت و زیتون و خرما و انگور را.
2- وَمِنْ كُلِّ الثَّمَرٰتِ: و از هر نوع میوهها.
3- إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ: به درستی در آن نشانهای است، برای گروه که میاندیشند.
4- وَ سَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهَارَ وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ: و در خدمت شما قرار داد شب و روز و خورشید و ماه را.
5- وَ النُّجُومُ مُسَخَّرَاتٌ بِأَمْرِهِ: و ستارگان رام به فرمان او هستند.
6- إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ: به درستی در آن نشانههایی است برای گروهی که فکر میکنند.
ج) از صفحهٔ ٢٧٣ قرآن کریم، سه ترکیب یا عبارت ساده نوشته و معنا کنید.
1- اَجَلٍ مُسَمی: مدتی معین
2- تَاللهِ: به خدا سوگند
3- وَ مَا اَنزَلنا: و فرو فرستادیم.
د) از صفحهٔ 269 قرآن کریم، یک پیام زیبا و کوتاه قرآنی دربارهٔ اینکه نعمتهای خدا بیشمار است، جستوجو کنید. در دورهٔ ابتدایی نیز با این پیام آشنا شدهاید. آیا میتوانید عبارت دیگری را نیز بهعنوان پیام انتخاب کنید؟
جلسۀ دوم: سوره نحل
وَ اللَّهُ أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَسْمَعُونَ ﴿۶۵﴾ وَ إِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَبَنًا خَالِصًا سَائِغًا لِلشَّارِبِينَ ﴿۶۶﴾ وَ مِنْ ثَمَرَاتِ النَّخِيلِ وَ الْأَعْنَابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَرًا وَرِزْقًا حَسَنًا إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ ﴿۶۷﴾ وَ أَوْحَى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبَالِ بُيُوتًا وَ مِنَ الشَّجَرِ وَ مِمَّا يَعْرِشُونَ ﴿۶۸﴾ ثُمَّ كُلِي مِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًا يَخْرُجُ مِنْ بُطُونِهَا شَرَابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِيهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ ﴿۶۹﴾ وَ اللَّهُ خَلَقَكُمْ ثُمَّ يَتَوَفَّاكُمْ وَ مِنْكُمْ مَنْ يُرَدُّ إِلَى أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَيْ لَا يَعْلَمَ بَعْدَ عِلْمٍ شَيْئًا إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ قَدِيرٌ ﴿۷۰﴾ وَ اللَّهُ فَضَّلَ بَعْضَكُمْ عَلَى بَعْضٍ فِي الرِّزْقِ فَمَا الَّذِينَ فُضِّلُوا بِرَادِّي رِزْقِهِمْ عَلَى مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ فَهُمْ فِيهِ سَوَاءٌ أَفَبِنِعْمَةِ اللَّهِ يَجْحَدُونَ ﴿۷۱﴾ وَ اللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا وَ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ بَنِينَ وَ حَفَدَةً وَرَزَقَكُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ أَفَبِالْبَاطِلِ يُؤْمِنُونَ وَ بِنِعْمَتِ اللَّهِ هُمْ يَكْفُرُونَ ﴿۷۲﴾
ترتیل صوتی آیات 65 تا 72 سوره نَحل
آموزش مفاهیم
فعالیت اوّل (صفحه 61 کتاب درسی)
جدول زیر را با استفاده از کلمات داده شده کامل کرده و سعی کنید معنای کلمات را به خاطر بسپارید.
زنبور عسل، کوهها، درخت، وحی کرد، درمان، خانهها
ردیف | کلمه | معنا | ردیف | کلمه | معنا |
1 | اَوحیٰ | وحی کرد | 2 | نَحل | زنبور عسل |
3 | جِبال | جمع جَبَل، کوهها | 4 | بُیوت | جمع بَیت، خانهها |
5 | شَجَر، شَجَرَة | درخت | 6 | مُختَلِف | گوناگون |
7 | اَلوان | جمع لَون، رنگها | 8 | شِفاء | درمان |
فعالیت دوم (صفحه 61 کتاب درسی)
این ترکیبها و عبارات قرآنی را معنا کنید.
1- اَوحیٰ رَبُّكَ: وحی کرد پرودگار تو
2- اِلَی النَّحلِ: به زنبور عسل
3- مِنَ الجِبالِ: از کوهها
4- مِنَ الشَّجَرِ: از درخت
5- مُختَلِفُ اَلوانُهُ: گوناگون است رنگهایش
6- فیهِ شِفآءُ لِلنّاسِ: در آن درمانی برای مردم است.
انس با قرآن در خانه (صفحه 62 کتاب درسی)
الف) خواندن روزانهٔ قرآن کریم: هر روز در خانه یک صفحه از صفحات 274 تا ٢٧9 قرآن کریم را بخوانید.
ب) ترجمهٔ این عبارات قرآنی را که در صفحات بالا آمده است کامل کنید و شمارهٔ آیهٔ مربوط به هر یک را مقابل آن بنویسید.
1- وَ لِلَّهِ غَيْبُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ: و از آن خد است نهان آسمانها و زمین
2- إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ: همانا خداوند بر همه چیز تواناست.
3- وَ اللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ بُيُوتِكُمْ سَكَنًا: و خدا قرار داد برای شما از خانههایتان محل سکونت و آرامش.
4- إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ: در حقیقت خداوندا امر میکند به دادگری و نیکوکاری.
ج) از صفحهٔ ٢٧٧ یا ٢٧٨ قرآن کریم سه ترکیب یا عبارت ساده نوشته و معنا کنید.
1- یَعِظُم: شما را پند میدهد.
2- عَمَلُ صَالحُ: عمل نیک
3- عَاهَدتُم: پیمان بستند.
د) در صفحهٔ 278 قرآن کریم آیهای که به ما میآموزد قبل از خواندن قرآن «اَعوذ بالله من الشیطان الرجیم» بگوییم، آمده است، این آیه را یافته، همراه با ترجمه آن بنویسید. سعی کنید همیشه هنگام خواندن قرآن این ادب قرائت را رعایت کنید.
روشنگر راه زندگانی
اعجاز نبوت است قرآن
آیاتِ هدایت است قرآن
خیرِ دو جهان برای انسان
حاصل شود از عمل به قرآن
فرمود پیمبر: ای مسلمان!
هر کس که کند عمل به قرآن
قرآن همه عمر با دل اوست
گلزارِ بهشت منزل اوست
قرآن که پیام آسمانی است
روشنگر راه زنگانی است
حبیبالله چایچیان (حسان)