درسنامه آموزشی فصل سوم ریاضی کلاس هشتم با پاسخ درس 2: توازی و تعامد
فعّالیت (صفحهٔ 34 کتاب درسی)
اگر خطی مانند d1، خطوط a و b را مانند شکل با زاویههای مساوی قطع کرده باشد، خطهای a و b با هم موازیند.
به خط d1، خط مورب میگویند.
موازی بودن خطهای a و b را به صورت a||b نمایش میدهند.
هر خطی که دو خط موازی را قطع کند با آنها زاویههای مساوی میسازد.
1- اگر ˆA1=60∘ باشد، زاویههای خواسته شده را پیدا کنید و راه حل خود را توضیح دهید.
ˆA3=120∘
چون مکمل زاویهٔ A1 است.
60∘ˆB1=
زیرا زاویههای تند با هم مساویند.
60∘ˆB2=
چون با زاویهٔ B1 متقابل به رأس است.
120∘ˆB3=
چون مکمل B2 است.
2- خط d2 را بر a عمود کنید و ادامه دهید تا خط b را قطع کند. چرا d2 بر b هم عمود است؟
چون با یکی از خط موازی زاویهٔ 90 درجه میسازد، با دیگری هم زاویه 90 درجه میسازد.
3- خط d3 با خط b زاویهٔ 70∘ ساخته است. خط d3 با خط a چه زاویهای میسازد؟ 70 درجه
4- دو خط a و b با هم موازیاند و خط d1 مورب است؛ پس زاویههای A1 و B1 با هم مساویاند. این مطلب را به صورت زیر نشان میدهیم.
d1)⇒ˆA1=ˆB1 مورب و (a||b
چرا A1 و B2 مکملاند؟
اگر خط a را روی صفحه انتقال دهیم تا روی b گیرد و نقطهٔ A روی B بیفتد، زاویهٔ A1 روی کدام زاویه قرار میگیرد؟
چگونه از این طریق میتوان توجیه کرد که زاویهٔ A1 و زاویهٔ B2 مکمل یکدیگرند؟ توضیح دهید.
اگر در رابطه (2) به جای B1، A1 را قرار دهیم، خواهیم داشت:
1)A1=B12)B1+B2=180∘}⇒A1+B2=180∘
کار در کلاس (صفحهٔ 35 کتاب درسی)
1- در هر شکل یک خط مورب، دو خط موازی را قطع کرده است. اندازه زاویههای مجهول را به دست آورید.
x=180∘−36∘=144∘
y=180∘−135∘=45∘
x=65∘
t=180∘−60∘=120∘
2- موازی بودن دو خط را مانند شکل با علامت گذاری آنها مشخص میکنیم. عبارت «خط d1 با خط d2 موازی نیست» را به صورت d1||d3 مینویسیم.
الف) عبارتهای a||b و a||c را بخوانید.
خط a با خط b موازی است.
خط a با خط c موازی نیست.
ب) زاویههای مساوی را در شکلها با علامت گذاری مشخص کنید.
فعّالیت (صفحهٔ 35 کتاب درسی)
1- میخواهیم در صفحهٔ شطرنجی خطی موازی خط d رسم کنیم. راه حل سه دانش آموز را مشاهده کنید و توضیح دهید هرکدام از آنها چگونه خط موازی را رسم کرده است.
با خطکش
با انتقال
با استفاده از طول بردار
2- عمود بودن دو خط را با علامت گذاری آنها مشخص میکنیم و عبارت «خط l1 بر خط l2 عمود است» را به صورت l1⊥l2 مینویسیم.
مانند نمونه برای هر کدام شکل بکشید و جاهای خالی را پر کنید.
الف)
a⊥ba⊥c}⇒b||c
دو خط عمود بر یک خط با هم موازیند
ب)
k⊥gg||hk⊥h}⇒
اگر خطی بر یکی از دو خط موازی عمود شود بر دیگری هم عمود است
ج)
e||fd||ed||f}⇒
دو خط موازی با یک خط با هم موازیند
3- در هر متوازی الاضلاع، ضلعهای روبه رو باهم موازیاند. چهارضلعی ABCD یک متوازی الاضلاع است.
الف) ضلعهای موازی را با علامت گذاری مشخص کنید.
ب) جاهای خالی را در رابطههای زیر کامل کنید.
A2=D2 و A1=D1AB||DC)⇒ و AD مورب)
D2=C2 و D1=C1AD||BC)⇒ و DC مورب)
B2=C2 و B1=C1AB||DC)⇒ و BC مورب)
A2=B2 و A1=B1AD||BC)⇒ و AB مورب)
کار در کلاس (صفحهٔ 37 کتاب درسی)
1- الف) یک مثلث متساوی الساقین بکشید؛ طوری که پاره خط AB قاعده آن باشد. پاسخ خود را با پاسخهای دوستانتان مقایسه کنید.
ب) خط تقارن مثلث را رسم کنید.
ج) آیا دو زاویهٔ مجاور قاعده با هم برابرند؟ بله
د) آیا خط تقارن، عمود منصّف قاعده و نیمساز زاویهٔ مقابل آن است؟ بله، باهم مساویند
2- متوازی الاضلاعی رسم کنید که نقاط B ،A و C سه تا از رأسهای آن باشند.
پاسخ خود را با پاسخهای دوستانتان مقایسه کنید.
برای این سؤال چند پاسخ مختلف میتوانید پیدا کنید؟ سه تا
تمرین (صفحهٔ 37 کتاب درسی)
1- در هر قسمت، اندازهٔ زاویهٔ مجهول را پیدا کنید.
الف)
x=148∘
ب)
x=125∘
y=125∘
ج)
x=120∘
د)
y=95∘
2- مانند نمونه با تشکیل معادله، مقدار x را پیدا کنید.
2x+30=50
2x=50−30
2x=20
x=202=10
2x−25=155
2x=155+25
2x=180
x=1802=90
x+40=60
x=60−40
x=20