درسنامه آموزشی علوم تجربی کلاس سوم با پاسخ درس 4: اندازه گیری مواد
-
علوم تجربی
- درس 1: زنگ علوم
- درس 2: خوراکیها
- درس 3: اندازه گیری مواد
- درس 4: مواد اطراف ما
- درس 5: آب مادهی با ارزش
- درس 6: زندگی ما و آب
- درس 7: نور و مشاهدهی اجسام
- درس 8: جستوجو کنیم و بسازیم
- درس 9: نیرو، همه جا (1)
- درس 10: نیرو، همه جا (2)
- درس 11: بکارید و ببینید
- درس 12: هر کدام جای خود (1)
- درس 13: هر کدام جای خود (2)
- درس 14: از گذشته تا آینده
فعالیت (صفحهی 28 کتاب درسی)
علی و رضا با لیوانهای خود مقدار آب درون یک پارچ را اندازهگیری کردهاند. آنها نتایج کار خود را در جدول زیر نوشتهاند. شما نیز این فعّالیت را در گروه خود انجام دهید.
چرا عددهای متفاوتی بهدست آمده است؟ چون آنها برای اندازهگیری از لیوانهای هماندازه استفاده نکردهاند.
برای اینکه نتیجهی اندازهگیری آنها یکسان باشد، چه پیشنهادی دارید؟ هر دو از یک نوع لیوان برای اندازهگیری استفاده کنند.
نام دانشآموز | رضا | علی |
---|---|---|
تعداد لیوان آب | 7 | 5 |
علی و پدرش از بازار، مایعات زیر را خریدهاند. از هر مایع چه مقدار خریدهاند؟
مایع | مایع ظرفشویی | روغن | دوغ |
---|---|---|---|
مقدار خریداری شده | ۴ لیتر | ۲ لیتر | ۱ لیتر |
در زندگی روزمرّه برای اندازهگیری و بیان حجم مایعات از یکای لیتر استفاده میشود.
فعالیت (صفحهی ۲۹ کتاب درسی)
چند ظرف پر از آب در کلاس قرار گرفته است. هر گروه یکی از ظرفها را بر میدارد و حدس میزند چند لیتر آب دارد؟ بعد حدس خود را آزمایش میکند. شما هم این کار را انجام دهید و بگویید چگونه درستی و نادرستی حدس خود را آزمایش میکنید. ظرفی که اندازهی آن یک لیتر است را بهعنوان واحد انتخاب میکنیم. مقدار آب هر ظرف را اندازه میگیریم و آنها را با حدسمان مقایسه میکنیم.
ترازو بسازید و اندازهگیری کنید
وسایل لازم: دو لیوان کاغذی، شش تکّه نخ هم اندازه، چوب یا لولهی پلاستیکی، یک تکّه نخ کوتاه، یک میخ
١- با میخ در هر لیوان سه سوراخ با فاصله ی یکسان ایجاد کنید.
٢- به هر سوراخ یک نخ وصل کنید. انتهای نخها را به هم گره بزنید.
٣- انتهای نخها را به دو سر چوب ببندید.
٤- یک تکّه نخ کوتاه را درست در وسط چوب به عنوان تکیهگاه گره بزنید.
فعالیت (صفحهی 31 کتاب درسی)
١- چند عدد بیسکویت ساده را در یک کفهی ترازو قرار دهید. در کفهی دیگر ترازو به قدری حبّهی قند بگذارید تا دو کفهی آن روبهروی هم قرار گیرند.
٢- حبّههای قند و بیسکویتها را بهطور جداگانه بکوبید و به شکل پودر درآورید. دوباره آنها را در دو کفهی ترازو قرار دهید. مشاهدات خود را بنویسید. از این بازی علمی چه نتیجه ای میگیرید؟ نتیجه میگیریم که تغییر شکل نمیتواند عاملی بری کم یا زیاد شدن جرم باشد.
فاطمه و علی همراه پدر و مادر خود در میوه فروشی هستند. آنها میخواهند برای خود و مادربزرگ خرید کنند. با دقّت به تصویرها نگاه کنید. به نظر شما کدام یک مقدار سیب بیشتری خریده است؟
همهی اجسام از مادّه تشکیل شدهاند. مقدار مادّهی تشکیل دهندهی هر جسم را جرم آن جسم مینامند. جرم جسم را با ترازو اندازه میگیرند.
فعالیت (صفحهی ۳۲ کتاب درسی)
جرم موادّی که فاطمه و علی خریدهاند در جدول زیر آمده است.
جرم مواد با چه واحدی بیان شده است؟ کیلوگرم
فهرست را به نمودار تبدیل کنید. برای این کار در هر ستون برای هر کیلوگرم، یک خانه را مانند نمونه پر کنید.
جرم کلّ موادّی را که فاطمه و علی خریدهاند با هم مقایسه کنید.
![]() |
![]() |
علی: آیا همیشه ترازو مقدار مادّه (جرم مادّه) را با کیلوگرم نشان میدهد؟
پدر: بیایید با هم برای خرید سایر موادّ غذایی به مغازهی دیگری برویم.
پدر فهرست زیر را برای مغازهدار میخواند.
فاطمه: پدر چرا «جرم مادّه» را با گرم درخواست کردید؟
پدر: وقتی مقدار کمی از مادّه نیاز داشته باشیم، آن را با گرم درخواست میکنیم.
با توجّه به تصویر، بنویسید یک کیلوگرم چند گرم است؟
جمعآوری اطلاعات (صفحهی 34 کتاب درسی)
دربارهی کاربرد ترازو در زندگی، اطّلاعات جمعآوری کنید و به کلاس گزارش دهید. ترازو وسیلهای است که برای اندازهگیری جرم جسمهای مختلف استفاده میشود که ترازو انواع مختلف دارد که شامل ترازوی دوکفهای، ترازوی دیجیتالی، ترازوی آشپزخانه، ترازوی عقربهای هستند. ترازوی یک کفهای (ترازوی آشپزخانه)، ترازوی دوکفهای و ترازوی دیجیتالی از انواع ترازوها هستند. برای اندازهگیری جرم مواد از ترازو استفاده میکنند. در میوهفروشیها، مغازهها و فروشگاهها از ترازوی دیجیتالی استفاده میکنند که مقدار جرم و مقدار پول آنرا محاسبه میکنند. ترازوهای یک کفهای در آشپزخانه برای اندازهگیری موادّ لازم برای پختن غذا یا کیک و شیرینی مورد استفاده قرار میگیرد. در طلا فروشیها برای تعیین جرم قطعههای طلا از ترازو استفاده میشود. برای تعیین وزن انسان از ترازو استفاده میشود. ترازوهای دوکفهای در قدیم بیشتر مورد استفاده قرار میگرفت. اکنون در بعضی ار سبزی فروشیها و مغازهها برای اندازهگیری جرم مواد مورد استفاده قرار میگیرد.
فعالیت (صفحهی ۳۴ کتاب درسی)
تعدادی از وسایل موجود در کیف خود را انتخاب کنید، جرم آنها را حدس بزنید، سپس با ترازوی مناسب، جرم آنها را اندازهگیری، و جدول زیر را کامل کنید.
جسم | جرم حدس زده شده | جرم واقعی |
---|---|---|
کتاب علوم | ۳۵۰ گرم | ۴۰۰ گرم |
کتاب ریاضی | 500 گرم | ۶۰۰ گرم |
جامدادی | ۲۰۰ گرم | 150 گرم |
دفتر | ۲۵۰ گرم | ۲۵۰ گرم |
در چند مورد جرمی که حدس زدید به جرمی که ترازو نشان داده، نزدیک است؟ در یک مورد، جرم دفتر
مقدار جرم مواد را با کیلوگرم یا گرم بیان میکنند.