معرفی رشته ارتباطات فرهنگی
مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته
رشته «ارتباطات فرهنگی» در مقطع کارشناسی ارشد با تمرکز بر دو مفهوم کلیدی «ارتباطات فرهنگی» و «تبلیغ» تدوین شده است. این رشته از منظر جامعه اسلامی، می‌کوشد نقش و کارکرد ارتباطات فرهنگی را در تبلیغ آموزه‌های اسلام و مکتب اهل‌بیت (ع) مورد بررسی تخصصی قرار دهد. با وجود اینکه مخاطبان این تبلیغ می‌توانند طیف‌های گوناگونی از ادیان و مذاهب باشند، اما هدف اصلی، شناخت و بهره‌گیری از ابزارهای ارتباطی مؤثر برای انتقال پیام‌های دینی است.
در این میان، دانش‌آموختگان تنها مبلّغان فرهنگی نخواهند بود؛ بلکه می‌توانند به‌عنوان متخصصان و نظریه‌پردازان مدیریت تبلیغ و ارتباطات فرهنگی در عرصه‌های مختلف فعالیت کنند. اهمیت این رشته از آن روست که در ارسال پیام‌های فرهنگی ـ دینی، نیازمند کانال‌های ارتباطی مؤثر و بررسی دقیق ظرفیت‌های هر کانال هستیم. از سوی دیگر، حوزه تبلیغ با توجه به شرایط زمان و مکان، باید پیام مناسب و مجرای انتقال (کانال) درست را برگزیند تا میزان اثرگذاری بیشتری داشته باشد.
اهداف اصلی آموزشی این رشته، شکل‌گیری گروه علمی تبلیغ و ارتباطات فرهنگی در جامعه المصطفی، تربیت پژوهشگران در زمینه پژوهش‌های بنیادین و کاربردی در حوزه تبلیغ بین‌المللی، تدریس، مدیریت مراکز فرهنگی ـ تبلیغی و تولید متون تخصصی در این حوزه است. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در پاسخ به شبهات ارتباطی و فرهنگی، مدیریت و مشاوره در مراکز فرهنگی، انجام تحقیقات میان‌فرهنگی و نیز اداره مراکز فرهنگی نقش مؤثری ایفا کنند.
دوره تحصیلی کارشناسی ارشد ارتباطات فرهنگی ۶۴ واحد دارد و شامل دروس حوزوی (۳۲ واحد)، دروس تخصصی (۲۸ واحد) و پایان‌نامه (۴ واحد) است. این دوره طبق آیین‌نامه وزارت علوم در حداکثر ۸ نیمسال ارائه می‌شود و حوزه مطالعاتی آن را می‌توان در گروه علوم انسانی و علوم حوزوی جای داد.
تعریف:
رشته «ارتباطات فرهنگی» در مقطع کارشناسی ارشد پیرامون دو عنصر مکمل یعنی ارتباطات فرهنگی، و «تبلیغ» اندیشه خواهد نمود.
تذکر:
- محتوای این رشته از منظر گفتمان جامعه اسلامی پیگیری می‌شود یعنی در این رشته، به صورت تخصصی بررسی می‌گردد که ارتباطات فرهنگی، چگونه توسط یک مسلمان معتقد به مکتب اسلام و اهل بیت (ع) در جریان تبلیغ اسلام به کار گرفته خواهد شد. اگر چه مخاطب به کارگیری این دانش می‌تواند متفاوت باشد (معتقدان به ادیان، مذاهب و گرایش‌های فکری گوناگون از قومیت‌ها و کشورهای مختلف).
- عنوان رشته ارتباطات فرهنگی بدان معنا نیست که فارغ‌التحصیلان این رشته، صرفاً مبلغان فرهنگی هستند بلکه برون دادهای این رشته علاوه بر عالمان ارتباطات فرهنگی، تئوریسین‌های عرصه مدیریت تبلیغ و ارتباطات فرهنگی نیز خواهند بود.
اهمیت و ضرورت:
در جریان ارسال پیام‌های دینی ارزش‌ها و هنجارها عناصر اصلی پیام‌های فرهنگی است که حوزه ارتباطات فرهنگی، به کانال‌های توانمند جهت انتقال این عناصر می‌پردازد؛ اینکه انواع کانال‌ها چه باشند و هر کدام چه محاسن و معایبی دارد؟ هر کانال چگونه و در کجا خلق شده است؟ و فی‌مابین یک مبدأ خاص و مقصد خاص دیگر چگونه عمل می‌کند؟ و سؤالاتی از این دست، مباحثی است که در حوزه علم ارتباطات قرار می‌گیرد. اما حوزه تبلیغ، نیز که از وظایف اصلی فعالیت حوزه علمیه است به انتخاب کانال‌ها برای زمان و مکان‌های خاص و نیز انتخاب عناصر پیام و به جریان انداختن آن می‌پردازد؛ یعنی آنکه نیاز تبلیغی موجود را می‌سنجد، نوع پیام و نیز نوع کانال متناسب با آن نیاز را بر می‌گزیند و آنگاه پیام را ارسال می‌نماید؛ و در نهایت، میزان اثر بخشی این انتخاب را نیز ارزیابی می‌کند. اینجاست که حوزه ارتباطات فرهنگی که بیشتر توصیفی است با حوزه «تبلیغ» که بیشتر تجویزی است رابطه‌ای تکمیلی باهم دارند که ضرورت‌های جهان امروز با الگوها و قالب‌های حاکم بر آن می‌طلبد که در یک جمع‌بندی منطقی زمینه و بستر مناسب برای انتقال ارزش‌های دین مبین اسلام را در جهت تحقق اهداف عالی آن در ساز و کار موجود و در جامعة المصطفی العالمية فراهم سازد. گرایش ارتباطات فرهنگی در مقطع کارشناسی ارشد در مؤسسه این زمینه را تسهیل می‌کند.
اهداف و سیاست‌های آموزشی:
- شکل‌گیری تدریجی یک گروه علمی بنام تبلیغ و ارتباطات فرهنگی در جامعه المصطفی با دغدغه مداری گفتمان اهل‌بیت (ع)
- پرورش نیروی انسانی متخصص در زمینه‌های زیر:
- پژوهش‌های بنیادین، کاربردی (در قلمرو تبلیغ آموزه‌های ناب در بیرون کشور)
- تدریس در مقاطع کارشناسی و نیز کارگاه‌های آموزشی
- تبلیغ تخصصی در حد کتاب، مقاله و...
- شرکت در همایش‌های تخصصی و بین‌المللی حول موضوعات مرتبط
- مدیریت خرد و کلان مراکز تبلیغی و فرهنگی در حوزه دولتی یا خصوصی در خارج از کشور
- کارشناسی یا مشاوره در مراکز فوق‌الذکر
- نقد و ارزیابی عملکرد مراکز تبلیغی و فرهنگی
- شکل‌گیری و غنای روز افزون متون و آثار تخصصی در حوزه ارتباط فرهنگی و تبلیغ
- گسترش زمینه‌های تعامل تخصصی‌تر میان حوزه‌های علمیه و مجامع دانشگاهی یا مراکز فرهنگی تبلیغی
نقش و توانایی:
امید می‌رود تا در پایان دوره آموزشی و تدوین پایان‌نامه، دانش پژوه بتواند نقش‌ها و توانمندی‌های زیر را ایفا و به ظهور رساند:
- پاسخگویی به سؤالات و شبهات پیرامون ارتباطات فرهنگی
- ارائه تبیین مناسب از مفهوم ارتباطات فرهنگی و ابعاد بین‌المللی آن
- آشنایی کافی با عملکرد امروز مراکز فعال در عرصه ارتباطات
- توانمندی در اداره مراکز فرهنگی
- توانمندی در امر مشاوره امور فرهنگی و ارتباطات
- انجام تحقیقات بنیادین و کاربردی در امر ارتباطات میان فرهنگی
- بهره‌گیری از پتانسیل موجود نیروهای غیر ایرانی در ارتباطات میان فرهنگی
طول دوره و شکل آن:
دوره کارشناسی ارشد ارتباطات فرهنگی ۶۴ واحد می‌باشد که به صورت نظام واحدی و در حداکثر ۸ نیمسال برگزار می‌شود. نظام آموزشی این دوره مطابق آیین‌نامه آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری خواهد بود. تفکیک واحدهای فوق به شرح ذیل است:
- دروس حوزوی: ۳۲ واحد
- دروس تخصصی: ۲۸ واحد
- پایان‌نامه: ۴ واحد
- جمع کل: ۶۴ واحد