پوست: پوشش شگفتانگیز بدن
لایههای پوست: از سطح تا عمق
پوست ما از سه لایهٔ اصلی تشکیل شده است که هر کدام وظیفهٔ خاصی بر عهده دارند. تصور کنید پوست شما مانند یک کیک سه لایه است که هر لایه مواد و عملکرد متفاوتی دارد.
| نام لایه | ضخامت تقریبی | وظایف اصلی |
|---|---|---|
| روپوست3 | 0.1 میلیمتر (نازکتر از یک ورق کاغذ) | محافظت در برابر میکروبها، سدی در برابر آب |
| درم4 | 2 تا 4 میلیمتر | محل قرارگیری غدد عرق5 و مو، تولید کلاژن برای استحکام پوست |
| زیرپوست6 | متغیر (از 1 تا 3 سانتیمتر) | ذخیرهٔ چربی برای عایقبندی و ذخیرهٔ انرژی |
مثال ملموس: وقتی دستتان را روی یک سطح گرم میگذارید، اولین لایهای که گرما را احساس میکند روپوست است. سپس پیام به درم و اعصاب موجود در آن میرسد و شما سریع دست خود را عقب میکشید.
تنظیم دما: سیستم تهویهٔ طبیعی بدن
پوست مانند یک سیستم تهویهٔ هوشمند عمل میکند. زمانی که بدن گرم میشود، رگهای خونی در پوست گشاد میشوند تا گرمای بیشتری از بدن خارج شود و همزمان غدد عرق فعال میشوند.
مثال از زندگی: در یک روز گرم تابستان که فوتبال بازی میکنید، بدن شما گرم میشود. پوست با تولید عرق باعث خنکشدن بدن شما میشود. اگر لباسهای خیس عرق خود را عوض نکنید، احساس سرما میکنید زیرا تبخیر عرق از روی لباس ادامه دارد.
دفع مواد زاید: کارخانهٔ تصفیهٔ کوچک
عرق کردن فقط برای خنککردن بدن نیست. عرق حاوی مواد زایدی مانند نمکها و مقادیر بسیار کمی از اوره7 است که بدن باید آنها را دفع کند.
| ماده | نقش در بدن | چرا دفع میشود؟ |
|---|---|---|
| آب | حلال اصلی بدن | برای تنظیم دما و رقیقکردن مواد زاید |
| نمک (سدیم کلرید) | تنظیم مایعات بدن | دفع مقدار اضافی برای حفظ تعادل |
| اوره | فرآوردهٔ زائد تجزیهٔ پروتئین | دفع مقدار کم برای کمک به کلیهها |
مثال: وقتی بعد از ورزش کردن، عرق خود را مزه میکنید، طعم شوری آن به دلیل وجود نمک است. این نمک اضافی بدن است که پوست آن را دفع میکند.
مراقبت از پوست در زندگی روزمره
برای اینکه پوست بتواند وظایف خود را به خوبی انجام دهد، باید از آن مراقبت کنیم. این مراقبتها بسیار ساده و قابل انجام در برنامهٔ روزانه هستند.
نکتهٔ مهم: همیشه بعد از تعریق زیاد (مثلاً بعد از ورزش) دوش بگیرید تا مواد زاید و نمکهای باقیمانده روی پوست شسته شوند. این کار از بستهشدن منافذ پوست و ایجاد جوش جلوگیری میکند.
استفاده از کرم ضدآفتاب در روزهای آفتابی، پوست را در برابر اشعههای مضر خورشید محافظت میکند. نوشیدن آب کافی نیز به پوست کمک میکند تا آبرسانی شده بماند و بهتر عمل کند.
اشتباهات رایج و پرسشهای مهم
خیر، معمولاً طبیعی است. میزان تعریق در افراد مختلف متفاوت است و به عواملی مانند ژنتیک، میزان فعالیت بدنی و دمای محیط بستگی دارد. اما اگر تعریق به طور ناگهانی و بسیار شدید شد، بهتر است با یک بزرگتر مشورت کنید تا در صورت نیاز به پزشک مراجعه شود.
به دلیل واکنش بدن به ترس. در مواقع ترس، بدن خون را از پوست به سمت عضلات و اندامهای حیاتی هدایت میکند تا برای فرار یا مقابله آماده شود. در نتیجه جریان خون در پوست کم شده و رنگ آن پریده به نظر میرسد.
خیر، پوست نفس نمیکشد. تبادل اکسیژن و دیاکسیدکربن اصلی بدن از طریق ششها انجام میشود. اما پوست میتواند مقادیر بسیار کمی اکسیژن جذب و دیاکسیدکربن دفع کند، اما این مقدار در مقایسه با ششها ناچیز است.
پاورقی
1 پوست (Skin): بزرگترین عضو بدن که پوشش خارجی آن را تشکیل میدهد.
2 تعریق (Perspiration): فرآیند تولید و ترشح عرق توسط غدد عرق در پوست.
3 روپوست (Epidermis): بیرونیترین لایهٔ پوست.
4 درم (Dermis): لایهٔ میانی پوست که حاوی رگهای خونی، اعصاب و غدد عرق است.
5 غدد عرق (Sweat Glands): غدد کوچکی در پوست که مسئول تولید عرق هستند.
6 زیرپوست (Hypodermis): داخلیترین لایهٔ پوست که عمدتاً از بافت چربی تشکیل شده است.
7 اوره (Urea): یک مادهٔ زائد نیتروژنی که از تجزیهٔ پروتئینها در بدن به وجود میآید.
