رگ‌های خونی: لوله‌هایی که خون از طریق آن‌ها در بدن حرکت می‌کند.

رگ‌های خونی: بزرگراه‌های حیات در بدن ما

انواع رگ‌های خونی و وظایف آن‌ها

بدن انسان حدود 100,000 کیلومتر رگ خونی دارد! این شبکهٔ عظیم، مانند سیستم لوله‌کشی یک شهر بزرگ عمل می‌کند. خون که حاوی اکسیژن و مواد غذایی است، توسط قلب پمپاژ می‌شود و در این رگ‌ها به سفر می‌پردازد.

سفر یک سلول خونی در بدن

بیایید سفر یک سلول قرمز خون به نام "اکسی" را دنبال کنیم. سفر اکسی از بطن چپ^۵ قلب شروع می‌شود. قلب او را با فشار به داخل یک سرخرگ بزرگ (آئورت^۶) پمپ می‌کند. اکسی درون سرخرگ‌ها حرکت می‌کند و به تدریج از سرخرگ‌های بزرگ به سرخرگ‌های کوچک‌تر می‌رود. سرانجام به کوچک‌ترین رگ‌ها، یعنی مویرگ‌ها می‌رسد. در اینجا، دیوارهٔ نازک مویرگ به او اجازه می‌دهد اکسیژن خود را به سلول‌های گرسنهٔ بدن (مثلاً یک سلول عضله‌ای در دست تو) تحویل دهد و در عوض، دی‌اکسیدکربن از سلول بگیرد. حالا اکسی که دیگر اکسیژن ندارد، وارد سیاهرگ‌های کوچک می‌شود و سپس به سیاهرگ‌های بزرگ‌تر می‌رود تا در نهایت به قلب بازگردد و دوباره اکسیژن بگیرد. این چرخه مدام تکرار می‌شود.

چگونه جریان خون را در زندگی روزمره حس می‌کنیم؟

وقتی روی پوست خود یک بریدگی کوچک ایجاد می‌کنی، خونی که خارج می‌شود معمولاً از مویرگ‌ها است. اگر به پشت دست خود نگاه کنی، خطوط آبی-سبزی را می‌بینی که در واقع سیاهرگ‌های زیر پوست هستند. وقتی پزشک نبض^۷ تو را بررسی می‌کند، در حال لمس کردن موج خون است که با هر ضربان قلب در سرخرگ‌های تو جریان می‌یابد. یک مثال دیگر: وقتی برای مدتی پاهایت را روی هم می‌اندازی و پس از بلند شدن، احساس سوزن سوزن شدن می‌کنی، این به دلیل فشرده شدن موقت سرخرگ‌ها و قطع نسبی جریان خون است که با برداشتن فشار، دوباره برقرار می‌شود.

اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم

پاورقی

^۱دستگاه گردش خون (Circulatory System): مجموعه‌ای از اندام‌ها شامل قلب، رگ‌های خونی و خون که مسئول انتقال مواد در بدن هستند.

^۲سرخرگ (Artery): رگی که خون را از قلب دور می‌کند.

^۳سیاهرگ (Vein): رگی که خون را به سوی قلب بازمی‌گرداند.

^۴مویرگ (Capillary): کوچک‌ترین رگ خونی که ارتباط بین سرخرگ و سیاهرگ را برقرار و تبادل مواد را انجام می‌دهد.

^۵بطن چپ (Left Ventricle): حفره پایینی سمت چپ قلب که خون پراکسیژن را به سراسر بدن پمپ می‌کند.

^۶آئورت (Aorta): بزرگ‌ترین سرخرگ بدن که مستقیماً از بطن چپ قلب خارج می‌شود.

^۷نبض (Pulse): موجی که در اثر پمپاژ خون توسط قلب در دیوارهٔ سرخرگ‌ها ایجاد می‌شود.

^۸هموگلوبین (Hemoglobin): پروتئینی در گلبول‌های قرمز خون که مسئول حمل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن است.

^۹سیستمیک (Systemic): مربوط به بخشی از گردش خون که خون را به تمام بدن به جز شش‌ها می‌برد.

^۱۰سرخرگ ششی (Pulmonary Artery): سرخرگی که خون کم‌اکسیژن را از قلب به شش‌ها می‌برد.