مشاهده: استفاده از حواس پنج‌گانه برای جمع‌آوری اطلاعات دربارهٔ پدیده‌ها

حواس پنج‌گانه: ابزارهای شگفت‌انگیز کشف دنیا

نقش هر حس در گردآوری اطلاعات

هر یک از حواس پنج‌گانه اطلاعات خاصی را از محیط دریافت می‌کند. مغز ما این اطلاعات را مانند قطعات یک پازل کنار هم می‌چیند تا تصویر کاملی از آنچه اتفاق می‌افتد بسازد. برای مثال، وقتی یک پرتقال را می‌بینیم، حس بینایی رنگ نارنجی و شکل گرد آن را گزارش می‌دهد، حس بویایی عطر شیرین آن را تشخیص می‌دهد و حس لامسه بافت نرم پوست آن را احساس می‌کند.

مشاهده علمی با ترکیب حواس

یک دانشمند خوب کسی است که از همهٔ حواس خود به‌طور همزمان استفاده کند تا اطلاعات کامل‌تری به دست آورد. فرض کنید می‌خواهید یک تکه یخ را مشاهده کنید. فقط با نگاه کردن (بینایی) می‌فهمید که شفاف است. با لمس کردن (لامسه) سرمای آن را احساس می‌کنید. اگر آن را زمین بیندازید و بشکند، با شنیدن صدا (شنوایی) می‌فهمید که ترد و شکننده است. این ترکیب اطلاعات به شما کمک می‌کند تا بفهمید یخ چیست و چه ویژگی‌هایی دارد.

کشف دنیای اطراف با حواس پنجگانه

بیایید یک مشاهدهٔ عملی را با هم انجام دهیم. یک برگ از یک درخت بردارید. با چشم‌هایتان به آن نگاه کنید: رنگ آن چیست؟ رگ‌های ریز روی آن چگونه است؟ با انگشتان‌تان آن را لمس کنید: آیا سطح آن صاف است یا زبر؟ لبه‌های آن چگونه است؟ آن را به آرامی بین دو دستتان فشار دهید: آیا صدا می‌دهد؟ این صدا را با گوش‌هایتان بشنوید. سپس آن را به بینی‌تان نزدیک کنید: آیا بویی دارد؟ با انجام این کارها، شما اطلاعات کاملی از آن برگ جمع‌آوری کرده‌اید که بسیار بیشتر از فقط نگاه کردن به آن است.

اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم

پاورقی

۱ بینایی (Sight) – توانایی دیدن با چشم.
۲ شنوایی (Hearing) – توانایی درک صدا با گوش.
۳ بویایی (Smell) – توانایی تشخیص بو با بینی.
۴ چشایی (Taste) – توانایی تشخیص طعم با زبان.
۵ اومامی (Umami) – طعم خوشمزه و لذیذ، پنجمین مزه اصلی.
۶ لامسه (Touch) – توانایی احساس دما، فشار و بافت با پوست.
۷ خطای حسی (Sensory Illusion) – هنگامی که حواس ما اطلاعات نادرستی از محیط دریافت می‌کنند.