شکل‌های چهارضلعی: از مربع تا لوزی
انواع چهارضلعی و ویژگی‌های اصلی آن‌ها
یک چهارضلعی، هر شکل بسته‌ای است که دقیقاً 4 ضلع دارد. اما همه‌ی چهارضلعی‌ها شبیه هم نیستند! برخی اضلاع موازی دارند، برخی همه‌ی اضلاعشان با هم برابر است و برخی زاویه‌های راست دارند. در جدول زیر می‌توانید مهم‌ترین انواع چهارضلعی و ویژگی‌های اصلی هرکدام را ببینید.
| نام شکل | تعداد اضلاع موازی | تساوی اضلاع | تساوی زاویه‌ها | مثال در زندگی |
|---|---|---|---|---|
| مربع1 | 2 جفت | هر چهار ضلع برابر | هر چهار زاویه برابر ($90^\circ$) | کاشی کف اتاق |
| مستطیل2 | 2 جفت | اضلاع روبه‌رو برابر | هر چهار زاویه برابر ($90^\circ$) | صفحه تلویزیون |
| لوزی3 | 2 جفت | هر چهار ضلع برابر | زوایای روبه‌رو برابر | طرح برخی بادبادک‌ها |
| متوازی‌الاضلاع4 | 2 جفت | اضلاع روبه‌رو برابر | زوایای روبه‌رو برابر | گوشه برخی میزها |
| ذوزنقه5 | فقط 1 جفت | — | — | سقف برخی خانه‌ها |
چگونه چهارضلعی‌ها را در اطرافمان پیدا کنیم؟
اگر به اطراف خود نگاه کنید، چهارضلعی‌های زیادی می‌بینید. صفحه موبایل یا کتاب شما احتمالاً یک مستطیل است. بسیاری از پنجره‌ها هم مستطیل شکل هستند. کاشی‌های کف حمام یا آشپزخانه اغلب مربع هستند. شکل لوزی را گاهی روی شیشه‌های رنگی پنجره یا در طرح پارچه‌های لباس‌تان می‌بینید. حتی شکل ذوزنقه در سقف برخی خانه‌های قدیمی و در برخی از پل‌ها دیده می‌شود.
یک بازی جالب: سعی کنید در مسیر خانه تا مدرسه، تا آن‌جا که می‌توانید شکل‌های چهارضلعی مختلف را پیدا کنید و بگویید هرکدام به کدام نوع از چهارضلعی‌ها شبیه است.
سوالات متداول درباره چهارضلعی‌ها
خیر. داشتن ضلع‌های موازی یک ویژگی خاص است که فقط در برخی چهارضلعی‌ها مانند مربع، مستطیل، لوزی، متوازی‌الاضلاع و ذوزنقه دیده می‌شود. یک چهارضلعی معمولی و بدون شکل خاص، ممکن است هیچ ضلع موازیی نداشته باشد.
در مستطیل، فقط اضلاع روبه‌رو با هم برابرند (دو ضلع بلند و دو ضلع کوتاه). اما در مربع، هر چهار ضلع دقیقاً با هم برابرند. هر دوی آن‌ها چهار زاویه راست دارند.
هم لوزی و هم مربع، چهار ضلع برابر دارند. اما تفاوت اصلی در زاویه‌هاست. اگر هر چهار زاویه، راست ($90^\circ$) باشند، آن شکل یک مربع است. اگر زاویه‌ها راست نباشند (مثلاً دو زاویه تیز و دو زاویه باز داشته باشد)، آن شکل یک لوزی است.
چهارضلعی‌ها شکل‌های متنوع و جالبی هستند. ما یاد گرفتیم که برای تشخیص نوع آن‌ها باید به چند سوال کلیدی پاسخ دهیم: «آیا ضلع‌های روبرو موازی هستند؟»، «کدام اضلاع با هم برابرند؟» و «آیا زاویه‌های راست در شکل وجود دارد؟». با پاسخ به این سوالات می‌توانیم به راحتی مربع، مستطیل، لوزی، متوازی‌الاضلاع و ذوزنقه را از یکدیگر تشخیص دهیم.
پاورقی
1 Square: چهارضلعی با چهار ضلع برابر و چهار زاویه قائمه.
2 Rectangle: چهارضلعی با چهار زاویه قائمه که در آن اضلاع مقابل با هم برابرند.
3 Rhombus: چهارضلعی با چهار ضلع برابر.
4 Parallelogram: چهارضلعی که در آن هر دو جفت ضلع مقابل با هم موازی هستند.
5 Trapezoid: چهارضلعی که فقط یک جفت ضلع مقابل موازی دارد.