امویان: حکومتی که پس از صلح شکل گرفت
آغاز حکومت امویان چگونه بود؟
پس از شهادت حضرت علی(ع)، پسر بزرگ ایشان، امام حسن(ع)، به خلافت رسید. اما معاویه که فرماندار شام بود، با او مخالفت کرد. برای جلوگیری از جنگ و خونریزی بیشتر، امام حسن(ع) پیشنهاد صلح داد و شرط کرد که معاویه پس از خود، کسی را به جانشینی انتخاب نکند. معاویه این شرط را پذیرفت و بدین ترتیب، حکومت امویان در سال 41 هجری قمری آغاز شد.
تصور کنید در مدرسهتان دو گروه برای رهبر بودن کلاس با هم رقابت میکنند. برای جلوگیری از دعوا و آشوب، یک گروه صلح میکند و شرط میگذارد که قوانین مدرسه رعایت شود. این داستان شبیه به صلح امام حسن(ع) است.
| شرایط | قبل از صلح | بعد از صلح |
|---|---|---|
| رهبری جامعه اسلامی | امام حسن(ع) | معاویه |
| وضعیت جنگ و صلح | آمادهسازی برای جنگ | صلح و آرامش موقت |
| مرکز حکومت | کوفه | دمشق |
ویژگیهای مهم حکومت امویان
حکومت امویان ویژگیهای خاصی داشت که آن را با حکومت پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) متفاوت میکرد. در این حکومت، مسائل مادی و ثروت اندوزی اهمیت زیادی پیدا کرد.
از دیگر ویژگیهای این حکومت میتوان به این موارد اشاره کرد:
- تغییر پایتخت: معاویه پایتخت را از کوفه به دمشق منتقل کرد.
- جانشینی پسر: معاویه برخلاف پیمان صلح، پسرش یزید را به جانشینی انتخاب کرد.
- توجه به ساخت بناهای لوکس: مانند کاخها و مسجد بزرگ اموی در دمشق.
یک نمونه از تغییرات امویان: سیستم پست
امویان برای اداره بهتر قلمرو بزرگ اسلامی، سیستم پست۲ و ارتباطات را گسترش دادند. این سیستم مانند اداره پست امروزی بود که نامهها و پیامها را به سراسر کشور میرساند.
فرض کنید میخواهید یک نامه برای پدربزرگتان که در شهر دیگری زندگی میکند بفرستید. سیستم پست امویان کاری مشابه این را انجام میداد. آنها ایستگاههایی بین شهرها ساختند که در آن اسبهای تازهنفس وجود داشت تا پیکها بتوانند مسافتهای طولانی را سریعتر طی کنند.
اشتباهات رایج و پرسشهای مهم
خیر. معاویه در ابتدا فرماندار شام بود و پس از صلح با امام حسن(ع) توانست کنترل حکومت را در دست بگیرد و خود را خلیفه بنامد.
ایشان برای جلوگیری از جنگ و خونریزی بیشتر بین مسلمانان و حفظ امنیت جامعه اسلامی، حاضر به صلح شدند. این کار مانند آن است که شما برای جلوگیری از یک دعوای بزرگ در مدرسه، از برخی خواستههای خود بگذرید.
خیر. بسیاری از مردم، به ویژه در شهرهای مانند کوفه و مدینه، با روش حکومت امویان مخالف بودند زیرا آنها را از مسیر عدالت و اسلام واقعی دور میدانستند.
پاورقی
۱بیتالمال (Bayt al-māl): خزانه عمومی که در آن مالیاتها و درآمدهای دولت نگهداری میشد و باید در مصالح عمومی هزینه میگردید.
۲سیستم پست (Postal System): شبکهای از ایستگاهها و راهها برای جابهجایی سریع نامهها، پیامها و محمولهها در سراسر قلمرو حکومت.