عمروعاص: سیاستمدار حیله‌گر
عمروعاص که بود؟
عمروعاص مانند یک بازیکن بسیار باهوش و زرنگ در یک تیم بود. او ابتدا در کنار مسلمانان بود اما بعداً به سپاه معاویه۱ پیوست. هوش و توانایی او در برنامه‌ریزی و فریب دادن دیگران باعث شد تا یک نقشهٔ مهم در جنگ صفین بکشد.
| ویژگی | توضیح به زبان ساده |
|---|---|
| هوش بالا | مانند یک شطرنج‌باز حرفهای که همیشه چند حرکت جلوتر را فکر می‌کند. |
| زبان‌آوری | می‌توانست با حرف‌هایش دیگران را قانع کند، حتی اگر حقیقت نداشت. |
| حیله‌گری | از نقشه‌های فریبنده استفاده می‌کرد تا دشمن را سردرگم کند. |
جنگ صفین چه بود؟
جنگ صفین مانند یک دعوای بزرگ بین دو گروه بود. از یک سو حضرت علی (ع) و یارانش و از سوی دیگر معاویه و سپاهش بودند. این جنگ برای تعیین رهبر مسلمانان اتفاق افتاد. در این جنگ، عمروعاص برای معاویه جنگید.
حیلهٔ بزرگ: بالا بردن قرآن‌ها بر نیزه
وقتی سپاه معاویه در آستانهٔ شکست قرار گرفت، عمروعاص یک نقشهٔ فریبنده کشید. او به سربازانش دستور داد قرآن‌ها را بر سر نیزه‌ها بلند کنند و بگویند: "بیایید قرآن بین ما داوری کند." این کار مانند این بود که در وسط یک مسابقه، یکی از تیم‌ها بگوید: "بیایید قوانین بازی را دوباره بخوانیم!"
این حیله دو اثر مهم داشت:
- در سپاه حضرت علی (ع) تفرقه انداخت. بعضی از سربازان فریب خوردند و گفتند باید به حرف قرآن گوش کنیم و جنگ را متوقف کنیم.
- به معاویه فرصت داد تا نیروهایش را دوباره سازماندهی کند.
نتیجهٔ این حیله چه بود؟
این نقشه باعث شد جنگ صفین به یک مذاکره (داوری) تبدیل شود که به نفع معاویه تمام شد. مهم‌تر از آن، این کار باعث ایجاد یک گروه جدید به نام خوارج۲ شد. خوارج کسانی از سپاه حضرت علی (ع) بودند که ابتدا فریب خوردند و بعدها حتی به علی خود حضرت (ع) نیز اعتراض کردند.
| اتفاق | نتیجه |
|---|---|
| بالا بردن قرآن‌ها | متوقف شدن جنگ در آستانه پیروزی سپاه علی (ع) |
| تفرقه در سپاه | ایجاد گروه خوارج و تضعیف وحدت مسلمانان |
| مذاکره (داوری) | کمک به نجات معاویه از شکست قطعی |
درس‌هایی برای امروز ما
ماجرای عمروعاص به ما یادآوری می‌کند که:
- همیشه باید هوشیار باشیم و فریب ظاهر دیگران را نخوریم.
- وحدت یک گروه بسیار مهم است و نباید اجازه دهیم حرفهای دیگران بین ما تفرقه بیندازد.
- گاهی یک نقشهٔ فریبنده می‌تواند نتیجهٔ یک کار گروهی را کاملاً تغییر دهد.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
خیر، او در ابتدا خدمات خوبی به اسلام کرده بود اما بعدها راه خود را تغییر داد و از هوش خود برای فریب استفاده کرد.
زیرا آن‌ها به قرآن احترام زیادی می‌گذاشتند و وقتی قرآن را بر نیزه دیدند، فکر کردند واقعاً باید جنگ را متوقف کنند و به داوری قرآن تن دهند. آن‌ها نفهمیدند که این فقط یک نقشه برای نجات دشمن است.
بله، این حیله کاملاً موفق بود. زیرا جنگ را متوقف کرد، به معاویه فرصت داد و مهم‌تر از همه، باعث تفرقه در سپاه حضرت علی (ع) شد.
پاورقی
۱معاویه (Muawiyah): بنیانگذار حکومت امویان که با حضرت علی (ع) مخالف بود و برای قدرت می‌جنگید.
۲خوارج (Khawarij): گروهی که ابتدا از یاران حضرت علی (ع) بودند اما پس از ماجرای داوری در صفین، از ایشان جدا شدند و به مخالفان تبدیل گشتند.