دو نیمهٔ شگفت‌انگیز زمین: شمالی و جنوبی
زمین چگونه به دو نیمکره تقسیم می‌شود؟
اگر یک پرتقال بزرگ را در نظر بگیری و آن را دقیقاً از وسط با یک خط ببری، چه می‌شود؟ زمین ما هم دقیقاً مانند آن پرتقال است. خط فرضی بزرگی به نام خط استوا، زمین را به دو نیمهٔ مساوی تقسیم می‌کند. نیمهٔ بالایی، نیمکره‌ی شمالی و نیمهٔ پایینی، نیمکره‌ی جنوبی نام دارد. بیشتر خشکی‌های زمین مانند قاره‌های آسیا، اروپا و آمریکای شمالی در نیمکرهٔ شمالی قرار دارند. در مقابل، نیمکرهٔ جنوبی دارای اقیانوس‌های وسیع و قاره‌هایی مانند استرالیا و قطب جنوب است.
| ویژگی | نیمکره شمالی | نیمکره جنوبی |
|---|---|---|
| میزان خشکی | حدود ۶۰٪ | حدود ۲۰٪ |
| جمعیت انسان‌ها | حدود ۹۰٪ | حدود ۱۰٪ |
| فصل زمستان | آذر تا اسفند | خرداد تا شهریور |
فصل‌ها در نیمکره‌ها چگونه برعکس هم هستند؟
زمین در حال چرخش به دور خورشید است، اما محور آن کج است. این کجی باعث می‌شود که نور خورشید در زمان‌های مختلف سال، به یک نیمکره بیشتر و به نیمکرهٔ دیگر کمتر بتابد. وقتی نیمکرهٔ شمالی به سمت خورشید مایل است، در آنجا تابستان است و روزها بلندتر و گرم‌تر هستند. در همین زمان، نیمکرهٔ جنوبی زمستان را تجربه می‌کند و روزها کوتاه‌تر و سردتر هستند. شش ماه بعد، این وضعیت برعکس می‌شود.
حیوانات و گیاهان در کدام نیمکره زندگی می‌کنند؟
حیوانات و گیاهان با توجه به آب و هوای هر نیمکره، خود را سازگار کرده‌اند. برای مثال، خرس‌های قطبی که پوست ضخیم و سفید دارند، فقط در نیمکرهٔ شمالی و نزدیک قطب شمال زندگی می‌کنند. در مقابل، پنگوئن‌ها که شناگران ماهری هستند، فقط در نیمکرهٔ جنوبی و در قطب جنوب یافت می‌شوند. حتی شکل کهکشان راه شیری در آسمان شب این دو نیمکره، متفاوت به نظر میرسد!
چگونه نیمکره‌ها بر زندگی روزمره ما اثر می‌گذارند؟
شاید فکر کنی که این موضوع فقط به درس جغرافیا مربوط می‌شود، اما در واقعیت، این تفاوت‌ها بر زندگی روزمرهٔ ما هم اثر می‌گذارند. ورزش‌های فصل‌های مختلف، نوع لباس‌هایی که می‌پوشیم و حتی تاریخ جشن‌ها و تعطیلات تحت تأثیر نیمکره‌ای هستند که در آن زندگی می‌کنیم. برای نمونه، مسابقات اسکی معمولاً در زمستان نیمکرهٔ شمالی برگزار می‌شود، در حالی که مسابقات موج‌سواری در تابستان نیمکرهٔ جنوبی رونق بیشتری دارد.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
خیر، خط استوا یک خط فرضی است که به صورت دایره‌ای بزرگ دور کرهٔ زمین کشیده شده است. ما آن را روی نقشه می‌بینیم، اما روی زمین قابل لمس نیست. این خط به دانشمندان کمک می‌کند تا موقعیت مکان‌های مختلف را دقیقاً مشخص کنند.
این به دلیل کجی محور زمین و چرخش آن به دور خورشید است. وقتی نیمکرهٔ شمالی بیشتر به سمت خورشید مایل است، نور و گرمای بیشتری دریافت می‌کند و تابستان می‌شود. در همان زمان، نیمکرهٔ جنوبی از خورشید دور است و زمستان را سپری می‌کند.
بله! اگر پاهایت را روی خط استوا بگذاری، یکی از پاهایت در نیمکره شمالی و پای دیگرت در نیمکره جنوبی خواهد بود. بعضی از کشورها مانند کنیا در آفریقا، پارک‌های مخصوصی دارند که دقیقاً روی این خط ساخته شده‌اند.
پاورقی
۱ نیمکره شمالی (Northern Hemisphere): نیمهٔ بالایی کره زمین که شمال خط استوا قرار دارد.
۲ نیمکره جنوبی (Southern Hemisphere): نیمهٔ پایینی کره زمین که جنوب خط استوا قرار دارد.
۳ خط استوا (Equator): خط فرضی که زمین را به دو نیمکره مساوی تقسیم می‌کند.