حرکت چرخشی: چرخش زمین به دور خودش که باعث پیدایش شب و روز می‌شود.

زمین می‌چرخد، شب و روز متولد می‌شوند!

زمین، فرفره‌ای در فضا

زمین ما همیشه در حال حرکت است. یکی از مهم‌ترین حرکت‌های آن، چرخش به دور خودش است. به این حرکت، حرکت چرخشی می‌گویند. برای درک این موضوع، یک فرفره را تصور کنید. وقتی فرفره را می‌چرخانید، حول یک مرکز می‌چرخد. زمین نیز دقیقاً همین کار را انجام می‌دهد. این فرفرهٔ بزرگ در هر ۲۴ ساعت یک بار کامل به دور محور خود می‌چرخد.

چگونه چرخش، شب و روز می‌سازد؟

خورشید منبع نور و گرمای زمین است. اما از آنجا که زمین کروی است، خورشید نمی‌تواند همهٔ قسمت‌های آن را در یک زمان روشن کند. همیشه تنها نیمی از زمین که رو به خورشید است، روشن و روز است و نیمهٔ دیگر که پشت به خورشید است، تاریک و شب. چرخش زمین باعث می‌شود این نیمه‌های روشن و تاریک دائماً در حال تغییر باشند.

وقتی کشوری مانند ایران در نیمهٔ روشن زمین قرار دارد، ما روز را تجربه می‌کنیم. با ادامهٔ چرخش زمین، ایران به تدریج به نیمهٔ تاریک می‌رود و شب آغاز می‌شود. در همان حال که در ایران شب است، مردم در آمریکا در حال سپری کردن روز هستند.

آزمایشی ساده برای درک چرخش زمین

برای اینکه بفهمید چرخش زمین چگونه کار می‌کند، یک آزمایش ساده در خانه انجام دهید. یک توپ (که نمایندهٔ زمین است) بردارید و با یک ماژیک روشن، یک دایرهٔ بزرگ روی آن بکشید. این دایره نشان‌دهندهٔ یک کشور است. حالا از یکی از اعضای خانواده بخواهید یک چراغ قوه را در فاصله‌ای از توپ ثابت نگه دارد (چراغ قوه نقش خورشید را بازی می‌کند). حالا توپ را به آرامی بچرخانید. می‌بینید که وقتی دایرهٔ کشیده‌شده رو به چراغ قوه است، "روز" است و وقتی به سمت دیگر می‌رود، "شب" می‌شود.

اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم

پاورقی

^۱حرکت چرخشی (Rotational Motion): حرکت یک جسم حول یک مرکز یا محور داخلی.

^۲محور (Axis): خط فرضی که یک جسم، مانند زمین، حول آن می‌چرخد.

^۳قطب شمال (North Pole): نقطه‌ای در نیمکرهٔ شمالی زمین که محور چرخش زمین از آن می‌گذرد.

^۴قطب جنوب (South Pole): نقطه‌ای در نیمکرهٔ جنوبی زمین که محور چرخش زمین از آن می‌گذرد.

^۵عرض جغرافیایی (Latitude): فاصلهٔ زاویه‌ای یک نقطه از خط استوا.

^۶خط استوا (Equator): دایرهٔ بزرگ فرضی دور زمین که آن را به دو نیمکرهٔ شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند.