معدن سنگ آهن بافق: گنج پنهان ایران
سنگ آهن چیست و چگونه تشکیل میشود؟
سنگ آهن۱ نوعی سنگ است که از آن، فلز آهن استخراج میشود. تصور کنید این سنگ مانند شکلات است که داخل آن مغز فندق (آهن) پنهان شده است. برای رسیدن به مغز فندق، باید پوسته شکلات را جدا کنیم. در طبیعت، سنگ آهن در اثر فرآیندهای بسیار طولانی و طی میلیونها سال تشکیل میشود.
سنگ آهن معمولاً به رنگهای قرمز، قهوهای یا سیاه دیده میشود. یکی از راههای ساده برای تشخیص سنگ آهن، این است که اگر یک آهنربا را به آن نزدیک کنید، به دلیل وجود آهن، به آهنربا میچسبد. معدن سنگ آهن بافق، از جمله مکانهایی در ایران است که مقدار بسیار زیادی از این سنگ ارزشمند در آن وجود دارد.
چگونه سنگ آهن از معدن استخراج میشود؟
استخراج سنگ آهن از معدن، شبیه به کیک تولدی است که چندین لایه دارد. برای برش دادن و بیرون آوردن هر لایه، از ابزارهای بسیار بزرگ و قدرتمندی استفاده میکنند. در معدن بافق، ابتدا با استفاده از ماشینآلات ویژه، سطح زمین را میکنند تا به لایههای سنگ آهن برسند. سپس سنگها با انفجارهای کنترل شده از کوه جدا شده و توسط کامیونهای بسیار بزرگ به کارخانههای نزدیک منتقل میشوند.
| مرحله | توضیح | وسیله مورد استفاده |
|---|---|---|
| ۱. حفاری | ایجاد سوراخ در کوه برای قرار دادن مواد منفجره | دریلهای غولپیکر |
| ۲. انفجار | خرد کردن سنگها به قطعات کوچکتر | مواد منفجره |
| ۳. بارگیری و حمل | جمعآوری سنگها و انتقال آنها | کامیونهای معدن بسیار بزرگ |
سفر سنگ آهن: از معدن تا وسایل اطراف ما
سنگ آهنی که از معدن بافق استخراج میشود، سفری طولانی را آغاز میکند تا به چیزهای مفیدی تبدیل شود. این سنگ ابتدا به کارخانهای به نام کوره بلند۲ منتقل میشود. در آنجا، تحت حرارت بسیار بالا قرار میگیرد تا آهن خالص از سنگ جدا شود. سپس این آهن خالص برای ساخت فولاد۳ استفاده میشود.
فولاد به دست آمده، در ساخت بسیاری از وسایلی که هر روز میبینیم و استفاده میکنیم به کار میرود. برای درک بهتر، به جدول زیر نگاه کنید:
| وسیله | نقش فولاد |
|---|---|
| اتومبیل و دوچرخه | بدنه و چرخها از فولاد ساخته میشوند. |
| ساختمانها و پلها | برای استحکام بیشتر از فولاد استفاده میشود. |
| قوطی نوشابه | برخی از قوطیها از فلزاتی ساخته میشوند که پایه آنها آهن است. |
اشتباهات رایج و پرسشهای مهم
پاسخ: خیر. سنگ آهن خام، مانند گندم است که نمیتوان مستقیم از آن نان پخت. این سنگ باید ابتدا فرآوری شود تا آهن خالص از آن به دست آید و سپس برای ساخت چیزهای دیگر مانند فولاد مورد استفاده قرار گیرد.
پاسخ: بله، فعالیتهای معدنکاری میتوانند روی طبیعت اطراف تأثیر بگذارند، مثلاً خاک را جابهجا کنند یا هوا را گردآلود کنند. اما امروزه در معادن بزرگی مانند بافق، سعی میشود با روشهای مدرن، این آسیبها را تا حد ممکن کم کنند و پس از اتمام کار، زمین را دوباره به حالت اول برگردانند.
پاورقی
۱سنگ آهن (Iron Ore): سنگهایی که به طور طبیعی حاوی مقادیر اقتصادی از آهن هستند و میتوان از آنها فلز آهن استخراج کرد.
۲کوره بلند (Blast Furnace): کورهای بزرگ و عمودی که در آن سنگ آهن در دمای بسیار بالا ذوب شده و به آهن خالص تبدیل میشود.
۳فولاد (Steel): آلیاژی محکم و انعطافپذیر که عمدتاً از آهن و کربن ساخته میشود و کاربردهای گستردهای در صنعت دارد.