پمپ آب چاه: ماشینی برای آوردن آب از اعماق زمین
پمپ آب چگونه کار میکند؟
فکر کنید میخواهید با یک نی، آب یک لیوان را تمام کنید. شما با مکیدن هوا را از داخل نی خارج میکنید و فشار هوای بیرون، آب را به سمت بالا هل میدهد. پمپ آب هم تقریباً همین کار را انجام میدهد، اما به جای نیروی دهان شما، از یک موتور الکتریکی قوی استفاده میکند.
اکثر پمپهای آب یک پروانه۳ دارند که با سرعت بسیار بالا میچرخد. این چرخش، آب را به دور خود میکشد و با نیروی گریز از مرکز، آن را به سمت لوله خروجی پرتاب میکند. یک فرمول ساده برای فهمیدن قدرت پمپ این است: هر چه چاه عمیقتر باشد، پمپ قویتری نیاز است. این قدرت با واحد $HP$ یا اسب بخار۴ سنجیده میشود.
انواع پمپهای آب چاه
پمپهای آب چاه را میتوان به دو دسته اصلی تقسیم کرد. انتخاب بین آنها بستگی به عمق چاه و کاری که میخواهیم انجام دهیم دارد.
| نوع پمپ | مناسب برای چه عمقی؟ | محل نصب | یک مثال ساده |
|---|---|---|---|
| پمپ جتی (سطحی) | چاههای کمعمق تا ۸ متری | روی زمین، کنار چاه | آبیاری باغچهی یک ویلا |
| پمپ شناور۲ | چاههای نیمهعمیق و عمیق (حتی بیش از ۵۰ متر) | داخل آب چاه غرق میشود | تأمین آب یک ساختمان چندطبقه |
از پمپ آب در کجاها استفاده میشود؟
این پمپها فقط برای آشامیدن نیستند! تصور کنید در یک روز گرم تابستان میخواهید با دوستانتان در حیاط خانه با شلنگ آب بازی کنید. اگر خانهتان چاه داشته باشد، پمپ است که این آب خنک را برای شما فراهم میکند. کشاورزان نیز از پمپهای بزرگ برای آبیاری مزرعه گندم یا باغ سیب خود استفاده میکنند. حتی در بسیاری از روستاها، پمپهای شناور، آب مورد نیاز کل روستا را از یک چاه عمیق تأمین میکنند.
اشتباهات رایج و پرسشهای مهم
پاسخ: چند دلیل ساده میتواند داشته باشد: ممکن است سطح آب در چاه پایین رفته باشد و پمپ به آب نرسد. شاید یک لوله هوا گرفته باشد یا شیر اصلی بسته باشد. مانند وقتی که نی شما سوراخ باشد و نتوانید آب بخورید!
پاسخ: این صدا اغلب به این معنی است که پمپ در حال کار کردن بدون آب است (به اصطلاح "خشک کار میکند") که بسیار به آن آسیب میزند. مانند روشن کردن ماشین بدون بنزین است. ممکن است پروانه آن شکسته باشد یا یاتاقان۵ آن فرسوده شده باشد.
پاسخ: مراقبت از پمپ مانند مراقبت از دوچرخهتان است. باید مطمئن شوید همیشه برق آن سالم است، لولهها نشتی ندارند و در زمستان اگر در جایی سرد است، از یخ زدن آن جلوگیری کنید.
پاورقی
۱سانتریفیوژ (Centrifugal Pump): پمپی که با نیروی گریز از مرکز آب را به حرکت درمیآورد.
۲پمپ شناور (Submersible Pump): پمپی که به طور کامل داخل آب چاه قرار میگیرد و آب را از عمق به سطح میفرستد.
۳پروانه (Impeller): قطعهای چرخنده در داخل پمپ که با چرخش خود، آب را به حرکت درمیآورد.
۴اسب بخار (Horsepower - HP): یکایی برای اندازهگیری قدرت موتور پمپ.
۵یاتاقان (Bearing): قطعهای که باعث میشود محور پمپ به نرمی بچرخد و اصطکاک کمتری ایجاد کند.