گردونه‌ی شانس: چرخنده‌ای برای تعیین شانس در رویدادهای تصادفی
گردونه شانس چیست و چگونه کار می‌کند؟
یک گردونه‌ی شانس معمولاً یک دایره است که به چند قسمت مساوی یا نابرابر تقسیم شده است. روی هر قسمت یک نام یا عکس قرار دارد. وقتی شما گردونه را می‌چرخانید، یک فلش یا پیکان روی آن وجود دارد که پس از توقف گردونه، روی یکی از این قسمت‌ها می‌ایستد و آن گزینه انتخاب می‌شود. این فرآیند کاملاً تصادفی است، یعنی ما از قبل نمی‌دانیم نتیجه چه خواهد بود.
مثلاً فرض کنید شما و دوستانتان می‌خواهید تصمیم بگیرید که امروز چه بازی‌ای انجام دهید. گزینه‌ها عبارتند از: قایم‌باشک، فوتبال و منچ. شما نام این بازی‌ها را روی سه قسمت مساوی یک گردونه می‌نویسید. با چرخاندن گردونه، فلش به صورت تصادفی روی یکی از این نام‌ها می‌ایستد و بازی آن روز انتخاب می‌شود.
انواع مختلف گردونه‌های شانس
گردونه‌های شانس در شکل‌ها و اندازه‌های مختلفی وجود دارند. برخی از آن‌ها ساده و برخی دیگر پیچیده‌تر هستند. در جدول زیر می‌توانید برخی از انواع رایج آن‌ها را ببینید:
| نوع گردونه | توضیح | مثال |
|---|---|---|
| گردونه با قسمت‌های مساوی | همه‌ی قسمت‌های گردونه اندازه‌ی یکسانی دارند. | گردونه‌ای برای انتخاب بین 4 رنگ مختلف. |
| گردونه با قسمت‌های نابرابر | برخی قسمت‌ها بزرگ‌تر و برخی کوچک‌تر هستند. | گردونه‌ای که در آن شانس برنده شدن جایزه بزرگ کمتر است. |
| گردونه‌های چندلایه | دارای چند دایره است که همزمان می‌چرخند. | یک گردونه برای انتخاب هم فعالیت و هم جایزه. |
محاسبه‌ی شانس با استفاده از گردونه
احتمال یا شانس این که فلش گردونه روی یک قسمت خاص بایستد، با توجه به اندازه‌ی آن قسمت محاسبه می‌شود. اگر همه‌ی قسمت‌ها مساوی باشند، شانس برای همه یکسان است.
$ \text{احتمال} = \frac{\text{تعداد قسمت‌های مورد نظر}}{\text{کل قسمت‌های گردونه}} $
مثال: اگر گردونه‌ای 8 قسمت کاملاً مساوی داشته باشد و شما بخواهید بدانید شانس انتخاب یک قسمت خاص چقدر است، این طور حساب می‌کنیم:
تعداد قسمت‌های مورد نظر: 1
کل قسمت‌های گردونه: 8
پس احتمال برابر است با: $ \frac{1}{8} $ که می‌توان آن را به درصد نیز نوشت: .5.
کاربردهای گردونه شانس در زندگی روزمره
شما احتمالاً هر روز بدون این که بدانید از چیزهایی شبیه گردونه‌ی شانس استفاده می‌کنید. وقتی با سکه شیر یا خط می‌اندازید، در واقع دارید از یک گردونه‌ی دو قسمتی استفاده می‌کنید! در اینجا چند مثال دیگر از کاربردهای آن را می‌بینیم:
- در بازی‌ها: بسیاری از بازی‌های رومیزی و ویدیویی از یک گردونه برای تعیین نوبت بازیکنان یا اتفاقات بازی استفاده می‌کنند.
- در کلاس درس: معلم ممکن است از یک گردونه برای انتخاب تصادفی دانش‌آموزی که باید به سؤال پاسخ دهد، استفاده کند. این کار به همه فرصت یکسان می‌دهد.
- در فروشگاه‌ها: بعضی فروشگاه‌ها برای جذب مشتری یک گردونه‌ی شانس قرار می‌دهند که با هر خرید می‌چرخد و ممکن است شما برنده‌ی یک جایزه کوچک شوید.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
پاسخ: خیر. هر بار که شما گردونه را می‌چرخانید، نتیجه کاملاً جدید و تصادفی است. نتیجه قبلی هیچ تأثیری روی نتیجه بعدی ندارد.
پاسخ: بله، دقیقاً همین طور است. هر چه یک قسمت بزرگ‌تر باشد، فضای بیشتری را اشغال می‌کند و احتمال این که فلش روی آن بایستد بیشتر می‌شود.
پاسخ: بله، اگر گردونه به درستی ساخته شده باشد و چرخش آن کاملاً آزاد و تصادفی باشد، نتیجه برای همه گزینه‌ها عادلانه خواهد بود. این یعنی هر گزینه شانس خودش را دارد.
پاورقی
۱احتمال (Probability): به شانس رخ دادن یک اتفاق خاص گفته می‌شود.