واحدهای اندازهگیری: زبان مشترک دنیای اطراف ما
واحدهای اندازهگیری طول
طول، فاصله بین دو نقطه است. برای اندازهگیری طول از واحدهایی مانند متر(m) و سانتیمتر(cm) استفاده میکنیم. هر متر برابر با 100 سانتیمتر است. وقتی میخواهیم طول دفتر مشق خود را اندازه بگیریم، از سانتیمتر استفاده میکنیم، اما برای اندازهگیری طول یک زمین فوتبال، متر واحد مناسبتری است.
| واحد | نماد | مثالهایی از زندگی |
|---|---|---|
| سانتیمتر | cm | طول یک مداد، ارتفاع یک لیوان |
| متر | m | طول یک ماشین، عرض یک درب |
| کیلومتر | km | فاصله بین دو شهر |
اندازهگیری مساحت و کاربرد آن
مساحت، اندازه سطح یک شکل دو بعدی است. واحد اصلی مساحت، متر مربع(m²) است. وقتی میخواهیم بدانیم چه مقدار فرش برای پوشاندن کف اتاق نیاز داریم، مساحت کف اتاق را محاسبه میکنیم. برای محاسبه مساحت مستطیل، طول آن را در عرضش ضرب میکنیم: $\text{مساحت} = \text{طول} \times \text{عرض}$.
مثال: اگر طول اتاق خواب شما 4 متر و عرض آن 3 متر باشد، مساحت آن 12 متر مربع است. برای سطوح کوچکتر، مانند سطح یک کتاب، از سانتیمتر مربع استفاده میکنیم.
درک حجم با مثالهای ملموس
حجم، مقدار فضایی است که یک جسم سه بعدی اشغال میکند. واحد اصلی حجم، متر مکعب(m³) است. اما برای مایعات مانند آب یا شیر، اغلب از لیتر استفاده میکنیم. یک بطری نوشابه معمولی 1.5 لیتر حجم دارد. برای محاسبه حجم یک جعبه کفش، طول، عرض و ارتفاع آن را در هم ضرب میکنیم: $\text{حجم} = \text{طول} \times \text{عرض} \times \text{ارتفاع}$.
| واحد حجم | نماد | مثال |
|---|---|---|
| سانتیمتر مکعب | cm³ | حجم یک تاس |
| لیتر | L | حجم یک بطری آب |
| متر مکعب | m³ | حجم یک استخر کوچک |
سنجش جرم یا وزن اجسام
جرم1 مقدار ماده تشکیل دهنده یک جسم است. واحدهای رایج برای جرم، گرم(g) و کیلوگرم(kg) هستند. هر کیلوگرم برابر با 1000 گرم است. جرم یک توپ پینگ پong حدود 2.7 گرم است، در حالی که جرم یک دانشآموز کلاس پنجمی ممکن است حدود 35 کیلوگرم باشد.
اشتباهات رایج و پرسشهای مهم
پاسخ: خیر. متر مربع برای اندازهگیری سطح (دو بعد) و متر مکعب برای اندازهگیری حجم (سه بعد) استفاده میشود.
پاسخ: جرم مقدار ماده یک جسم است و همیشه ثابت میماند، اما وزن نیروی جاذبهای است که زمین به یک جسم وارد میکند و میتواند تغییر کند. ما معمولاً در زندگی روزمره به جای جرم از کلمه وزن استفاده میکنیم که از نظر علمی دقیق نیست.
پاسخ: همیشه باید واحد اندازهگیری را ذکر کنیم. اگر واحد را ننویسیم، دیگران نمیدانند منظور 140 سانتیمتر است یا 140 متر! قد یک نفر معمولاً بر حسب سانتیمتر گزارش میشود.
پاورقی
1 جرم (Mass): مقدار ماده تشکیلدهنده یک جسم. واحد آن در سیستم متریک کیلوگرم است.
متر (Metre/Meter): واحد اصلی طول در سیستم متریک.
سانتیمتر (Centimetre/Centimeter): معادل یک صدم متر.
متر مربع (Square metre): واحد استاندارد مساحت.
متر مکعب (Cubic metre): واحد استاندارد حجم.
گرم (Gram): واحد جرم، معادل یک هزارم کیلوگرم.
کیلوگرم (Kilogram): واحد اصلی جرم در سیستم متریک.