الگوی هندسی: رقص منظم شکلها
الگوی هندسی چیست؟
فرض کن یک نخودفرنگی را در ظرفی میچینی. اول یک نخود، سپس دو نخود، بعد سه نخود و همینطور ادامه میدهی. این چیدمان یک الگو1 است. یک الگوی هندسی هم دقیقاً شبیه به این است، اما به جای نخودفراشی، از اشکال هندسی مانند مربع، دایره و مثلث استفاده میکند. در این الگو، شکلها بر اساس یک قانون یا قاعدهی مشخص پشت سر هم قرار میگیرند و یک دنباله2 را میسازند. پیدا کردن این قانون، مانند حل یک معماست!
مثلاً به این دنباله نگاه کن: مربع، دایره، مربع، دایره، ... . قانون این الگو ساده است: "مربع و دایره یکی در میان تکرار میشوند." پس شکل بعدی چیست؟ بله، یک مربع. گاهی اوقات قانون میگوید اندازه شکلها تغییر کند. مثلاً یک مربع کوچک، سپس یک مربع متوسط و بعد یک مربع بزرگ. در این حالت، قانون الگو "افزایش اندازه" است.
انواع الگوهای هندسی
الگوهای هندسی را میتوان به روشهای مختلفی دستهبندی کرد. در جدول زیر برخی از رایجترین انواع آنها را میبینیم:
| نام الگو | توضیح | مثال |
|---|---|---|
| الگوی تکراری ساده | یک گروه از شکلها، همیشه به یک ترتیب و بدون تغییر تکرار میشوند. | مثلث، ستاره، دایره، مثلث، ستاره، دایره، ... |
| الگوی رشد | در هر مرحله، یک شکل جدید به کل الگو اضافه میشود یا اندازهی شکلها تغییر میکند. | مربع، دو مربع، سه مربع، چهار مربع، ... |
| الگوی چرخشی | یک شکل یا گروهی از شکلها، در هر مرحله میچرخند و جهت آنها تغییر میکند. | یک پیکان که در هر مرحله 90 درجه میچرخد. |
| الگوی آینهای | الگو در دو طرف یک خط فرضی، کاملاً شبیه به هم و قرینه هستند. | طرح بالهای یک پروانه. |
الگوهای هندسی در زندگی روزمره
اگر خوب به اطرافت نگاه کنی، الگوهای هندسی را همهجا میبینی! کاشیهای کف حمام یا آشپزخانهی خانهتان را در نظر بگیر. این کاشیها اغلب به صورت منظم و با یک الگوی تکراری کنار هم چیده شدهاند. گاهی این الگو مربعهای همشکل و همرنگ است و گاهی ترکیبی از چند شکل و رنگ مختلف.
حتی در طبیعت نیز این الگوها وجود دارند. دانههای آفتابگردان در مرکز گل، در یک الگوی مارپیچی و منظم قرار گرفتهاند. لاک یک لاکپشت از چندین قطعهی ششضلعی تشکیل شده که کنار هم یک الگوی زیبا ساختهاند. طراحی پارچههای لباسهایت، نقش و نگار فرش دستباف و حتی چیدمان آجرهای یک دیوار همگی نمونههایی از الگوهای هندسی هستند که نظم و زیبایی را به دنیای ما هدیه میدهند.
اشتباهات رایج و پرسشهای مهم
پاورقی
1الگو (Pattern): به آرایشی منظم از اجزا گفته میشود که بر اساس یک قاعدهی مشخص تکرار میشود.
2دنباله (Sequence): به مجموعهای از چیزها (مثل اعداد یا اشکال) گفته میشود که به ترتیب خاصی پشت سر هم قرار گرفتهاند.