تعریف فعل اسنادی:

فعل اسنادی فعلی است که ویژگی، حالت یا نسبت بودن را به نهاد نسبت دهد، مانند:
است، بود، هست، می‌باشد، شد، گشت، گردید، نیست، نباشد، گردد، نماید، بماند، گردد...

این افعال معمولاً با یک مسند همراه هستند و معنای «بودن یا شدن» دارند.

بررسی دقیق گزینه‌ها:

1) نگشت آسایشم یک لحظه دمساز

فعل: نگشت = منفی فعل «گشت» → یعنی «نشد»

«آسایشم نگشت دمساز» = آسایشم دمساز نشد→ فعل اسنادی دارد (گشت = شد)

2) من اینجا چون نگهبانم... تو چون گنج

«من نگهبانم» = من نگهبان هستم ← فعل اسنادی حذف‌شده و به‌صورت ضمیر متصل آمده→ فعل اسنادی دارد (ام = هستم)

3) نگردد شاخک بی‌بن برومند

«نگردد» = منفی فعل «گردد» یعنی «نمی‌شود»→ فعل اسنادی دارد (گردد = بشود)

4) فتاد از پای، کرد از عجز فریاد / ز شاخی مادرش آواز در داد

فتاد = افتاد ← فعل حرکتی/اخباری است، نه اسنادی

کرد فریاد = داد فریاد، یعنی عمل انجام داد

آواز در داد = فریاد زد ← فعل حرکتی و کنشی است→ هیچ‌کدام از افعال این بیت اسنادی نیستند✅ بنابراین، گزینه 4 فعل اسنادی ندارد.

نکات:

«کرد» و «داد» هر دو فعل‌های گزارشی/کنشی هستند نه اسنادی
چون ویژگی یا حالت یا بودن را نسبت نمی‌دهند، بلکه کنش انجام می‌دهند
پس نه "کرد"، نه "داد"، نه "فتاد" → هیچ‌کدام اسنادی نیستند.

نتیجه قطعی:✅ پاسخ صحیح: گزینه 4 – چون تنها گزینه‌ای است که فعل اسنادی ندارد.