گزینه 1) «آن قصه شنیدید که در باغ یکی روز / از جور تبر زار بنالید سپیدار»
آرایه: جانبخشی (تشخیص)
بررسی: در این بیت، درخت سپیدار مانند انسان ناله میکند. پس ویژگی انسانی به موجود بیجان داده شده.
نتیجه: آرایه درست است ✅
گزینه 2) «همه راستی کن از راستی / نیاید به کار اندرون کاستی»
آرایه: تضاد
بررسی:راستی (درستی، صداقت) کاستی (نقص، کمبود) در ظاهر مثبت و منفیاند، اما از نظر معنایی دقیقاً متضاد نیستند. راستی معمولاً در برابر کژی یا دروغ است. کاستی در برابر فزونی یا کمال.
نتیجه: تضاد وجود ندارد ❌ ← آرایه نادرست است
گزینه 3) «دریا قلی! به وسعت دریاست نام تو / تاریخ در تلفظ نام تو الکن است»
آرایه: مبالغه
بررسی: "نام تو به وسعت دریاست" و "تاریخ ناتوان از گفتن آن است"
هر دو نمونهای از اغراق (مبالغه) هستند.نتیجه: آرایه درست است ✅
گزینه 4) «خرد را تو روشن بصر کردهای / چراغ هدایت تو بر کردهای»
آرایه: تشبیه
بررسی: «چراغ هدایت» یک تشبیه فشرده و رایج در زبان فارسی است؛ شخص راهنما را به چراغ هدایت تشبیه میکند.
حتی اگر ادات تشبیه نباشد، تشبیه ضمنی محسوب میشود. نتیجه: آرایه درست است ✅
نتیجه نهایی: گزینه 2 نادرست است
چون راستی و کاستی تضاد ندارند و نسبتدادن آرایه تضاد اشتباه است. پاسخ صحیح: گزینه 2 ✅