* تبيينی: بيان «چرایی» يك پديده يا نشان دادن علت ايجاد و زوال آن است. پديده‌هايی كه قبلاً مستقل از هم شناخته می‌شدند، در ارتباط با يكديگر قرار داده می‌شوند و ميان پديده‌هايی كه پيشتر در ارتباط با هم ديده می‌شده‌اند، روابط جديدی طرح می‌شود. $\leftarrow $ (الف)

* تفهمی - تفسيری: تفهم و تفسير به‌عنوان روش ويژهٔ علوم انسانی و اجتماعی به رسميت شناخته می‌شود و علم تجربی و روش تبيينی مورد ترديد جدی قرار می‌گيرد. $\leftarrow $ (ب)

* تجويزی و انتقادی: به بايدها و نبايدهای پديدهٔ اجتماعی مورد مطالعه نظر دارد. به توصيف، تبيين و تفهم بسنده نمی‌شود بلكه پژوهشگر به داوری ارزشی پديدهٔ مورد مطالعه می‌پردازد و آن را با ملاك‌های ارزشی (خوب و بد) و هنجاری (بايد و نبايد) داوری می‌كند. $\leftarrow $ (ج)

* تبيينی تفهمی: هدف تفهم، فهميدن معنا و محتوای كنش‌ها و نظم‌های اجتماعی است، ولی در دورهٔ حاكميت رويكرد پوزيتيويستی، كه صرفاً تبيين‌های تجربی به رسميت  شناخته می‌شدند، روش تفهمی تنها در خدمت و حاشيۀ تبيين تجربی به كار گرفته می‌شد. كشف معانی، تنها در صورتی كه در قالب تبيين‌های تجربی بيان گردد، ارزش علمی دارد. $\leftarrow $ (د)