هر رسم و سنتی درون فرهنگ خود، معنا و کارکردی دارد ـ هویت فرهنگی جوامع اسلامی، در دیدگاه مستشرقان، سکولار و دنیوی است ـ هرچه حاملان و عاملان یک فرهنگ و معانی آن بیشتر باشند، آن فرهنگ بسط بیشتری می‌یابد.

فرهنگ، شیوهٔ زندگی اجتماعی انسان‌ها را شکل می‌دهد ـ فرهنگ‌ها متنوع‌اند و این تنوع به عقاید و هنجارهای آن برمی‌گردد ـ فرهنگ قرون وسطی، شناخت از راه عقل و تجربه را پذیرفته بود.

ناتوانی در ساختن آینده براساس اراده و عمل خود، ویژگی فرهنگ‌های سلطه و استکبار است ـ فرهنگ و جامعه، پدیده‌های اجتماعی کلان هستند ـ مقایسه و ارزیابی فرهنگ و داوری عقلانی و علمی آنها ناممکن است.

از نظر جامعه‌شناسان، می‌توان فرهنگ دیگران را براساس فرهنگ خود ارزیابی کرد ـ محکوم بودن به سرنوشتی محتوم، ویژگی فرهنگ‌های سلطه و استکبار است ـ فرهنگ از طریق وراثت از نسلی به نسل دیگر منتقل نمی‌شود.