دیدگاه الف:
1- عدّه‌ای از جامع‌هشناسان معتقدند همه جهان‌های اجتماعی شبیه یکدیگرند و بر همین اساس مسیر یکسانی را نیز طی می‌کنند.
2- آنها جهان‌های اجتماعی را شبیه یک نوع موجود زنده و تفاوتشان را همانند تفاوتی که آن موجود زنده در مراحل مختلف رشد خود پیدا می‌کند، می‌دانند.
3- این جامعه‌شناسان نگاه خطی به تاریخ بشر دارند و جهان‌های اجتماعی را دارای تاریخ؛ یعنی سرگذشت و سرنوشت یکسان می‌دانند.
4- از نظر آنها جهان‌های اجتماعی در طول هم قرار می‌گیرند و در این مسیر واحد، جوامع مدرن پیشرفته‌تر و جوامع دیگر عقب مانده‌اند و باید جوامع پیشرفته را الگوی خود قرار دهند.

دیدگاه ب:
1- در مقابل عدّه دیگری از اندیشمندان اجتماعی معتقدند جهان‌های اجتماعی متنوع‌اند و مسیرهای مختلفی را می‌پیمایند. این اندیشمندان اجتماعی، جهان‌های اجتماعی را در عرض هم قرار می‌دهند.
2- در این دیدگاه، جهان‌های اجتماعی تاریخ متفاوتی دارند و هیچیک با حفظ هویت خود نمی‌توانند مسیر دیگری را ادامه دهند فقط با روابط متقابل می‌توانند از تجربیات و دستاوردهای یکدیگر استفاده کنند.
3- آنها جهان‌های اجتماعی را شبیه موجودات متنوع می‌دانند و بر همین اساس از جهان‌های اجتماعی متفاوت همچون غرب، اسلام، چین و هند یاد می‌کنند.