- لیبرالیسم با تکیه بر شعار آزادی و خصوصاً آزادی اقتصادی، راه استثمار را برای صاحبان ثروت، باز کرده و عدالت را در عرصۀ حیات انسانی نادیده انگاشته بود و به این ترتیب، نخستین چالش و تضاد که چالش فقر و غناست، در بطن کشورهای غربی شکل گرفت.

- لیبرالیسم قرن هجدهم و نوزدهم را لیبرالیسم متقدم می نامند. رویکرد لیبرالیسم متقدم، بیش تر رویکردی فردی و اقتصادی است. لیبرالیسم متقدم، نظام ارباب - رعیتی و ارزش های اجتماعی مربوط به آن را در هم ریخت.

- جوامع سوسیالیستی با انتقاد از لیبرالیسم متقدم، عدالت اجتماعی و توزیع مناسب ثروت را شعار خود قرار می دادند؛ اما آن ها نیز با دو مشکل اساسی مواجه شدند:

الف) از بین رفتن آزادی افراد: به بهانۀ عدالت اقتصادی، نه تنها آزادی های معنوی، بلکه آزادی دنیوی افراد نیز از بین رفت.

ب) پیدایش طبقه جدید: طبقه جدیدی در دامان کشورهای سوسیالیستی شکل گرفت که بر مدار قدرت، سازمان می یافت.