گاما رو نصب کن!

اعلان ها
اعلان جدیدی وجود ندارد!
کاربر جدید

جستجو

میتونی لایو بذاری!
درحال دریافت اطلاعات ...

درسنامه آموزشی مطالعات اجتماعی کلاس نهم با پاسخ درس 2: حركات زمين

آخرین ویرایش: 8:16   1401/08/22 113194 گزارش خطا

به ساعت نگاه کنید و بگویید: ساعت چند است؟
از طلوع آفتاب چند ساعت گذشته است؟ تا ظهر چقدر باقی مانده است؟

آیا می‌دانید در حالی که در فصل تابستان ساعت 11 صبح مردم کشور ما مشغول فعّالیت‌های روزانه هستند، در مالزی، هنگام بعدازظهر است و مردم در حال دست کشیدن از کار و رفتن به سوی خانه‌هایشان هستند و مکزیکوسیتی، نیمه شب است و مردم در حال استراحت شبانه‌اند؟

بله، ما با نگاه کردن به ساعت به راحتی زمانی را که در آن به سر می‌بریم، می‌فهمیم اما موضوع تعیین ساعت به این سادگی نیست.

آیا می‌دانید چرا مکان‌های مختلف سیارهٔ زمین با یکدیگر اختلاف زمانی یا اختلاف ساعت دارند؟

قرار دادن چندین ساعت در هتل‌ها و پیشخوان‌ها
در پیشخوان بعضی هتل‌ها، چند ساعت روی دیوار نصب شده‌اند که زمان‌های مختلف را در کشورهای مختلف نشان می‌دهند.

 

الف) حرکت وضعی

زمین در هر 24 ساعت یک بار به دور محور خود می‌چرخد، که به آن حرکت وضعی می‌گویند. زمین روشنایی خود را از نور خورشید می‌گیرد اما نور خورشید در زمان معین، فقط نیمی از زمین را روشن می‌کند. چرا؟

محور چرخشی زمین

نیمی از زمین که رو به خورشید است روز و روشن، و نیمی دیگر شب و تاریک است. اگر زمین به دور خود نمی‌چرخید، چه اتفاقی می‌افتاد؟

ما هر روز در آسمان، خورشید را می‌بینیم که از مشرق طلوع می‌کند. هنگام ظهر، خورشید تقریباً بالای سرِ ماست و هنگام عصر رفته رفته به سمت مغرب حرکت و در آن سمت غروب می‌کند. اما این جابه‌جایی یا حرکت خورشید در آسمان، حرکت ظاهری است. در واقع، خورشید جابه‌جا نمی‌شود بلکه زمین می‌چرخد و نقاط مختلف کرهٔ زمین پی درپی در مقابل خورشید قرار می‌گیرند.

جهت چرخش زمین
زمین از غرب به شرق می‌چرخد.

با توجه به تصویر روبه‌رو، مردم هند طلوع خورشید را زودتر می‌بینند یا مردم ایران؟
هنگام ظهر در ایران زودتر فرا می‌رسد یا در عربستان؟ چرا؟

زمین از غرب به شرق می‌چرخد

و خداوند شب و روز و خورشید و ماه را در خدمت شما قرار داد، و ستارگان در فرمان خداوند هستند. در همه این امور، نشانه‌هایی برای اهل فکر و عقل وجود دارد. (سورۀ نحل، آیۀ 12)

اختلاف زمان در مناطق مختلف زمین

نتیجهٔ حرکت وضعی زمین، پدید آمدن شب و روز و اختلاف ساعت است. وقتی نیمه‌ای از زمین در مقابل خورشید قرار می‌گیرد، ساکنان تمام نقاطی که روی یک نصف‌النهار قرار دارند، در یک زمان خورشید را در آسمان مشاهده می‌کنند. وقتی خورشید درست روی نصف‌النهار مبدأ قرار می‌گیرد، در همهٔ شهرهایی که روی این نصف‌النهار (از شمال اروپا تا جنوب آفریقا) قرار گرفته‌اند، هنگام ظهر است. در همین حال، مردم کشورهایی که در شرق گرینویچ قرار دارند، خورشید را زودتر دیده‌اند و بنابراین، از ظهرشان گذشته است. به عکس، در کشورهایی که در غرب نصف‌النهار گرینویچ قرار دارند، چند ساعت به ظهر مانده است. بدین ترتیب، زمان طلوع و غروب خورشید نیز در کشورهای مختلف جهان، یکسان نبوده و زمان برخی عبادات (مانند نماز) در آنها متفاوت خواهد بود.

ساعت واقعی، ساعت رسمی

آنچه گفته شد، زمان واقعی در مکان‌های مختلف بود که مبنای آن موقعیت خورشید در آسمان است اما در زندگی روزانه نمی‌توان از ساعت واقعی استفاده کرد. تصور کنید حتی دو شهر مجاور در یک کشور، که روی یک نصف‌النهار قرار ندارند، ساعت‌های مختلفی دارند. بنابراین، در تعیین قرارهای ملاقات، زمان باز و بسته شدن اداره‌ها و مغازه‌ها و برنامهٔ حرکت قطارها و هواپیماها مشکلات زیادی به وجود می‌آید.

در قرن 19، کشورها در یک اجلاس بین‌المللی، توافق کردند که به جای ساعت واقعی از ساعت رسمی استفاده کنند و به این ترتیب، زمان رسمی به وجود آمد.

ساعت رسمی: کرهٔ زمین برای آنکه یک دور یا ˚360 به دور خود بچرخد، 24 ساعت وقت لازم دارد. پس اگر ˚360 محیط کرهٔ زمین را به 24 قاچ تقسیم کنیم، هر یک از قاچ‌ها 15 درجه پهنا دارد.

هر منطقهٔ زمانی یک قاچ است و یک ساعت را به خود اختصاص می‌دهد. بنابراین، همهٔ نصف‌النهارهایی که داخل یک قاچ قرار گرفته‌اند، به طور توافقی ساعت یکسانی دارند.

البته برخی از کشورها، مانند ایران، با آنکه در بیشتر از یک قاچ گسترده شده‌اند، از یک ساعت پیروی می‌کنند. برای مثال، در همان زمان که در تبریز در شمال غرب ایران ساعت 8 صبح است و اداره‌ها کار خود را آغاز می‌کنند، در مشهد در شمال شرق ایران نیز ساعت 8 صبح اعلام می‌شود. در برخی کشورهای وسیع، مانند چین، چند ساعت رسمی وجود دارد. بنابراین، مردم این کشورها، هرگاه از شرق به غرب یا برعکس مسافرت کنند، مجبورند ساعت خود را جلو یا عقب بکشند.

ساعت در کشورهای مختلف جهان
هر قاچ، 15 درجه است و یک نصف‌النهار مرکزی دارد.

بیشتر بدانیم: خط بین المللی زمان

خط بین المللی زمان (خط روزگردان) یک نصف‌النهار فرضی 180 درجه است که هنگام عبور از این خط از غرب به شرق، باید یک روز به تقویم اضافه کنیم و از سمت شرق به غرب نیز، یک روز کم کنیم.

هر زمان یا مکان، ویژگی‌های مخصوص به خود را دارد. در دین اسلام نیز به برخی زمان‌ها یا مکان‌ها، اهمّیت داده شده و برای آنها ویژگی‌هایی خاص بیان شده است. به عنوان مثال برخی از زمان‌ها، مانند هنگام طلوع یا غروب آفتاب، شب و روز جمعه، روز اول هر ماه قمری، ماه مبارک رمضان و یا برخی مکان‌ها مانند زیارتگاه‌ها، مسجدها، برخی بناها و یا بعضی از شهرها، دارای تأثیرات خاصّی بر انسان هستند. آگاهی از ویژگی‌های زمان و مکان‌های مختلف، می‌تواند در برنامه‌ریزی بهتر ما برای زندگی‌مان، تأثیرگذار باشد.

فعالیت (صفحهٔ 11 کتاب درسی)

 

1- الف) در زندگی روزانه، ساعت واقعی چه کاربردی دارد؟ استفاده برای اوقات شرعی و فرایض دینی
ب) چرا از ساعت رسمی استفاده می‌کنیم؟ مثال بیاورید. برای اینکه در قرارهای ملاقات و یا مراجعه به ادارات مشکلی به وجود نیاید. برای مثال جابجایی قطارها، هواپیماها، تعیین وقت قرارها و ملاقات‌ها، شروع و پایان کار اداره‌ها و مغازه‌ها

2- با توجه به نقشهٔ مناطق زمانی، بگویید اگر کسی از تهران به پاریس سفر کند، باید ساعت خود را جلو بکشد یا عقب؟ چرا؟ باید ساعت خود را 2/5 ساعت به عقب بکشد. چون پاریس در منطقه زمانی (1+) قرار دارد یا به گرینویچ نزدیک‌تر است و اینکه خورشید از سمت شرق طلوع می‌کند و تهران زودتر تاریک می‌شود.

3- با کمک والدین خود، برخی از زمان‌ها یا مکان‌هایی که ویژگی‌های خاصی برای آنها در اسلام بیان شده است را نام ببرید. پاسخ‌های خود را در کلاس و با دوستانتان، به اشتراک بگذارید.

4- هر ساله در کشور ما، ساعت رسمی در اول فروردین، یک ساعت به جلو کشیده می‌شود و در 30 شهریور، یک ساعت به عقب کشیده می‌شود. فکر می‌کنید دلیل این کار چیست؟

ب) حرکت انتقالی

زمین در همان هنگام که به دور محور خود می‌چرخد، به دور خورشید نیز می‌گردد. یک دور کامل زمین به گرد خورشید، یک سال طول می‌کشد که به آن حرکت انتقالی می‌گویند. مدار زمین، بیضی شکل است و زمین با سرعت میانگین 30 کیلومتر در ثانیه، این مسیر را می‌پیماید.

مدت زمان واقعی یک دور کامل گردش زمین به گرد خورشید، 365 روز و 6 ساعت است اما در تقویم‌ها سال را 365 روز در نظر می‌گیرند. سال 365 روزه، سال رسمی است که 6 ساعت از سال خورشیدی کوتاه‌تر است. برای جبران کسری این 6 ساعت در هر 4 سال یک روز به سال رسمی اضافه می‌شود. (ساعت 4×6=244×6=24). سال 366 روزه را سال کبیسه می‌نامند.

مایل بودن محور قطب‌ها

به تصویر زیر توجه کنید. همان‌طور که می‌بینید، محور قطب‌ها بر سطح مدار گردش انتقالی زمین، مایل است. به دلیل همین تمایل، زاویهٔ تابش آفتاب در طول سال تغییر می‌کند و در طی یک سال، زمین در موقعیت‌های مختلفی در برابر خورشید قرار می‌گیرد، درازی شب و روز نامساوی می‌شود و فصل‌های مختلف به وجود می‌آید. اکنون بیایید موقعیت زمین را با توجه به زاویهٔ تابش در اوّل تابستان و اوّل زمستان بررسی کنیم.

مایل بودن محور قطب‌ها

پیدایش فصول

به تصویر 1 در پایین توجه کنید. در اوّل تیرماه، خورشید در نیمکرهٔ شمالی به مدار رأس‌السرطان به طور عمودی می‌تابد. در اوّل تیرماه در نیمکرهٔ شمالی منطقهٔ وسیع‌تری از کرهٔ زمین در معرض نور خورشید قرار می‌گیرد. در نتیجه، طول روزها از شب‌ها بیشتر است. در این هنگام که طولانی‌ترین روز در این نیمکره است و به آن «انقلاب تابستانی» می‌گویند، فصل تابستان آغاز می‌شود.در همین زمان، نیمکرهٔ جنوبی چه وضعی دارد؟

به تصویر 2 توجه کنید. در اوّل دی‌ماه، خورشید به مدار رأس‌الجدی در نیمکرهٔ جنوبی عمودی می‌تابد. در اوّل دی‌ماه، در نیمکرهٔ شمالی بخش کم وسعت‌تری از کرهٔ زمین تابش خورشید را دریافت می‌کند و روزها کوتاه‌تر از شب‌هاست. در نتیجه، در نیمکرهٔ شمالی اوّل دی کوتاه‌ترین روز سال است که به آن «انقلاب زمستانی» می‌گویند. در این روز، فصل زمستان آغاز می‌شود؛ در حالی که در همین زمان، در نیمکرهٔ جنوبی فصل تابستان آغاز شده است.

چگونگی پدید آمدن فصل‌ها
اکنون به مدار استوا توجه کنید. در مناطق مجاور استوا مسیر پیموده شده در دو منطقهٔ تاریک و روشن همواره یکسان است و در نتیجه طول روز و شب همواره مساوی است.

پس از طولانی‌ترین و کوتاه‌ترین روز سال، به تدریج با گردش زمین به دور خورشید، وسعت دایرهٔ روشنایی در دو نیمکرهٔ شمالی و جنوبی کم و زیاد می‌شود. در نتیجه طول روز و شب، هر روز نسبت به روز قبل تغییر می‌کند تا سرانجام در دو موقع از سال، یعنی اوّل بهار و اوّل پاییز، طول روز و شب برابر می‌شود؛ به این دو زمان، اعتدالین (اعتدال بهاری و اعتدال پاییزی) می‌گویند.

مسیر حرکت ظاهری خورشید در آسمان در طول سال
مسیر حرکت ظاهری خورشید در آسمان در طول سال؛ همان طور که می‌بینید، این مکان در فصول مختلف سال، متفاوت است.

 

فعالیت (صفحهٔ 13 کتاب درسی)

 

5- موقعیت سه شهر پاریس، لیبرویل و کیپ تاون را با توجه به دایرهٔ روشنایی در اول تیرماه و اول دی ماه توضیح دهید.

موقعیت سه شهر پاریس، لیبرویل و کیپ تاون

پاریس و لیبرول در نیمکره شمالی زمین قرار دارند، در اول تیرماه این منطقه در معرض نور خورشید قرار دارد و در نتیجه طول روزها از شب بیشتر است و کیپ تاون در نیمکره جنوبی زمین قرار دارد و منطقه کمتری از زمین در معرض نور خورشید قرار دارد و در نتیجه طول شب‌ها از روزها بیشتر است پاریس و لیبرول در اول دی‌ ماه، روزها کوتاه‌تر از شب‌هاست و کیپ تاون روزهای بلندتری‌ نسبت به شب‌هایش دارد.

6- به مدار قطبی شمال و جنوب در تصویر (1) توجه کنید. چرا در اوّل تیر ماه در ناحیهٔ مدار قطبی شمال، طول یک روز 24 ساعت و به عکس در مدار قطبی جنوب، طول یک شب 24 ساعت است؟

7- از مساوی بودن همیشگی طول روز و شب در منطقهٔ استوا به چه نتیجه‌ای دربارهٔ فصول این منطقه می‌رسید؟

8- جهت تابش آفتاب به نقاط مختلف زمین یا فصول مختلف سال، چه تأثیری در کشاورزی یا معماری خانه‌ها می‌تواند داشته باشد؟

بیشتر بدانیم: واژه‌ها

مدار رأس‌السرطان: به مدار عرض جغرافیایی 23 درجه و 27 دقیقه در نیمکرهٔ شمالی گفته می‌شود. سرطان (خرچنگ) نام صورت فلکی خرچنگ است که در گذشته در مقابل این مدار قرار می‌گرفته است.

مدار رأس‌الجدی: به مدار عرض جغرافیایی 23 درجه و 27 دقیقه در نیمکرهٔ جنوبی گفته می‌شود. جدی (بزغاله) نام صورت فلکی‌ای است که در گذشته در مقابل این مدار قرار می‌گرفته است.

سال نوری: در نجوم، واحد اندازه گیری فاصلهٔ ستارگان است. سرعت نور معادل 300000 کیلومتر در ثانیه است و سال نوری مسافتی است که نور در مدت یک سال خورشیدی طی می‌کند (9/1×10129/1×1012 کیلومتر)

ناوبری: مسیریابی در هوا، خشکی و دریا و پیدا کردن راه از یک مکان به مکان دیگر است.

اسطرلاب: ابزاری کهن برای محاسبات نجومی، نقشه‌برداری و موقعیت‌یابی به ویژه در دریانوردی بوده است. با اسطرلاب همچنین می‌توان طول و عرض یک زمین و عمق یا ارتفاع یک مکان مانند چاه، کوه یا برج‌های بلند را به دست آورد. دانشمندان مسلمان از پیشگامان طراحی اسطرلاب‌های پیشرفته‌ای بودند که در سراسر جهان شناخته شده بود.

راه شیری: نواری کم رنگ از نور (شیری رنگ) که در شب‌های تیره در آسمان دیده می‌شود. این نوار شامل ستاره‌های کهکشان راه شیری است که از زمین، قابل رؤیت‌اند.

به کار ببندیم (صفحهٔ 14 کتاب درسی)

 

1- الف) با استفاده از یک نقشه، طول و عرض جغرافیایی کشور ایران را بخوانید و بنویسید. طول و عرض جغرافیایی ایران: 25 درجه و 3 دقیقه الی 39 درجه و 47 دقیقه عرض شمالی و 44 درجه و 5 دقیقه الی 63 درجه و 18 دقیقه طول شرقی
ب) به کمک معلم و با مراجعه به منابع، طول و عرض جغرافیایی شهر یا روستای محل زندگی خود را پیدا کنید و بنویسید. به عهده دانش آموز

2- به کمک معلم، طرز کار یک گیرندهٔ سامانهٔ موقعیت‌یابی جهانی (GPS) را مشاهده و بررسی کنید.
آشنایی با سیستم موقعیت‌یاب جهانی (GPS) و نحوهٔ عملکرد آن
سیستم موقعیت یابی جهانی یا GPS می‌تواند موقعیت دقیق شما را در زمین و در هر زمانی و در هر موقعیت آب و هوایی نشان دهد. این سیستم از یک مجموعه 24 تایی ماهواره‌ای (حدود 6 قطعه زاپاس) تشکیل شده که 11 هزار میل دریایی بالای سطح زمین می‌چرخند و به طور مداوم سیگنال‌هایی به ایستگاه‌های زمینی می‌فرستند که عملکرد GPS را کنترل می کنند. سیگنال‌های ماهواره‌ای GPS همچنین توسط دریافت کننده‌های GPS مشخص می‌شود، که موقعیت مکانی خودشان را در هر جای زمین با کمتر از یک متر و تعیین فواصل از حداقل 3 ماهواره GPS محاسبه می‌کنند. هیچ سیستم راهیابی دیگر تاکنون آنقدر جهانی یا صحیح نبوده است. از اولین پرتاب در سال 1978، پیشرفت سیستم راه یابی جهانی به دهه 1960 برمی‌گردد یعنی زمانی که سازمان همکاری هوا و فضا بخش اصلی در مفهوم و پیشرفت GPS بود، تکنولوژی ای که به طور بارز قابلیت‌های نیروی نظامی مان را افزایش داد و هم چنان به دنبال کشف کاربردهای جدید در زندگی روزمره است. کمک کردیم تا GPS به عنوان یکی از مهیج‌ترین و انقلاب آورترین تکنولوژی‌های تاریخ معرفی شود و در گسترش و عملکرد آینده هم شرکت داشته باشد
اجزای GPS:
سه بخش دارد: بخش فضایی، بخش کابر و بخش کنترل.
بخش فضا از یک مجموعه 24 تایی ماهواره تشکیل می‌شود (و حدود 6 قطعه اضافه که هر کدام 11 هزار میل دریایی بالای زمین در چرخش هستند). بخش کاربر از دریافت کننده که می‌توانید در دست خود بگیرید یا در یک وسیله جاسازی کنید مثل ماشین‌تان، تشکیل می‌شود. بخش کنترل از ایستگاه‌های زمینی (شش مورد از آن‌ها در سرتاسر دنیا قرار گرفته‌اند) تشکیل شده‌اند که این اطمینان را ایجاد می‌کنند که ماهواره‌ها به طور صحیح کار می‌کنند. ایستگاه کنترل مرکزی در پایگاه نیروی هوایی Schriever نزدیک کلورادو اسپیرینگ قرار گرفته و کلرادو و سیستم را هدایت می‌کند. به منظور فهم بیشتر شما از  GPS اجازه دهید در مورد سه بخش از این سیستم بحث کنیم. ماهواره‌ها، دریافت کننده‌ها و ایستگاه‌های زمینی و سپس بررسی کنیم که GPS چگونه کار می‌کند
مجموعه ماهواره‌ها
چرخش سفر فضایی به دور زمین است. ماهواره‌های GPS در عرض 12 ساعت به دور زمین می‌چرخند. هر ماهواره به یک ساعت اتمی خیلی دقیق مجهز شده طوری که زمان را به صورت نانوثانیه بیان می‌کند که 0/0000000003 یا سه بیلیون‌ام یک ثانیه است و این امکان را ایجاد می‌کند تا سیگنال‌هایش را با سیگنال‌های هم زمان از ماهواره‌های دیگر به زمین می‌فرستد. سیگنال با سرعت نور به سمت زمین در حرکت است. حتی با این سرعت با یک زمان قابل توجه به هر دریافت کننده می‌رسد. تفاوت بین زمانی که سیگنال دریافت می‌شود و زمانی که فرستاده می‌شود، با سرعت نور ضرب می‌شود و دریافت کننده می‌تواند فاصله تا ماهواره را محاسبه نماید. بر اینکه این مقیاس تا حد ممکن دقیق باشد، سیگنال‌های راهیابی GPS بطور خاص طراحی می‌شوند تا این قابلیت را برای دریافت کننده‌های GPS تسهیل کنند تا زمان ورود را اندازه گیری کنند و به تمام ماهواره‌ها اجازه دهند تا در فرکانس مشابه بدون فعالیت با یکدیگر عمل کنند. برای محاسبه دقیق طول جغرافیایی، عرض جغرافیایی و ارتفاع، دریافت کننده اجرای کنترل GPS از قبیل بخش‌های کنترل، فضا و کاربر را اندازه گیری می‌کند. فاصله تا چهار ماهواره مجزا GPS با استفاده از چهار ماهواره، دریافت کننده موقعیت خودمان را محاسبه می‌کند و به ساعت اتمی هم در ماهواره نیاز نمی‌باشد
دریافت کننده‌ها
دریافت کننده GPS را می‌توانید در دست خود نگه دارید یا روی هواپیما، کشتی، تانک، زیردریایی، ماشین و کامیون نصب کنید. دریافت کننده‌ها و سیگنال‌های ماهواره‌ای GPS را شناسایی، رمزگشایی و پردازش می‌کند. بیش از 100 مدل دریافت کننده مختلف استفاده می‌شود. دریافت کننده دستی به اندازه یک موبایل است و مدل‌های جدیدتر، کوچک‌تر می‌باشند و در یک ساعت مچی یا سرویس اطلاعات شخصی نصب می‌شوند. واحدهای GPS دستی در نیروهای مسلح آمریکا طی جنگ خلیج فارس فقط 28 اونس (کمتر از 3 پوند) بودند. از آن زمان به بعد، عملکردهای دریافت کننده‌ها به مدارهای بر هم مرتبط کاهش یافت که وزنی حدود یک اونس داشتند.
ایستگاه‌های زمینی
بخش کنترل GPS متشکل از ایستگاه‌های زمینی متعدد می‌باشد که در سرتا سر جهان واقع شده است.  ایستگاه کنترل مرکزی در پایگاه نیروی هوایی شریور (Schriever) در کلورادو. شش ایستگاه نظارتی بدون پرسنل: هاوایی و کواجه لاین در اقیانوس آرام، دیگو گارسیا در اقیانوس هند، جزیره اسنسن در اقیانوس اطلس، کیپ کاناورال، فلوریدا و کلورادو اسپیرینگ، کلورادو. چهار ایستگاه بزرگ با آنتن زمینی که دستورات و اطلاعات را به ماهواره‌ها می‌فرستند و تله متری آنها را جمع آوری می‌کنند. ایستگاه‌های نظارتی سیگنال‌های راهیابی را پی گیری می‌کنند و دیتا خود را به ایستگاه کنترل اصلی می‌فرستند. در آنجا کنترل گرها هرگونه تنظیمات یا آپدیت‌های سیگنال‌های راهیابی مورد نیاز برای راهیابی دقیق و ماهواره‌های آپدیت شده مشخص می‌کنند (از طریق آنتن‌های زمینی). برای بهبود دقت سیستم، در سال 2005 ایستگاه کنترل مرکزی دیتا را از 6 ایستگاه نظارتی اضافه کرد که توسط آژانس ژئومکانی ملی (National Geo spatial – lutelliguno) به شش ایستگاه نظارتی GPS فرستاده شد
GPS چگونه کار می‌کند؟
اصل کلی در مورد GPS مقیاس مسافت (یا دامنه) بین ماهواره‌ها و دریافت کننده‌ها است. ماهواره‌ها دقیقا به ما می‌گویند که در چه وضعیتی از چرخه هستند و دنیا را به دریافت کننده می‌رسانند و موقعیت‌شان محاسبه می‌شود. عملکرد آنها به این صورت است: اگر بدانیم مسافت دقیق از یک ماهواره در فضا چقدر است، می‌دانیم که جایی در سطح یک موقعیت تصوری با شعاع برابر با فاصله تا شعاع ماهواره هستیم. اگر بدانیم که فاصله دقیق از دو ماهواره چقدر است، می‌دانیم که در جایی بین خط یعنی جایی که دو جسم خارجی (سیار) واقع شده‌اند، قرار داریم. و اگر برای بار سوم و چهارم فاصله را از دو یا چند ماهواره دیگر اندازه گیری کنیم، می‌توانیم موقعیت خود را مشخص کنیم. دریافت کننده GPS مقیاس دامنه ماهواره را پردازش می‌کند و موقعیتش را نشان می‌دهد .GPS از سیستمی هماهنگ به نام WGS 84 استفاده می‌کند که به معنای سیستم زمین سنجی جهانی است (1984). به همه این امکان را می‌دهد تا نقشه‌هایی مانند مواردی که در مدرسه دیده‌اید، تهیه کنید و همگی از طریق قالب ارجاعی کلی برای خطوط عرضی جغرافیایی و طولی جغرافیایی استفاده می شود که موقعیت های مکانی و اشیاء را نشان می دهد. GPS از زمان موجود در لابراتوار دریایی امریکا در واشنگتن استفاده می کند تا تمام زمان بندی سیستم GPS را هم زمان کند. مانند کرنومتر هریسون که با زمان گرینویچ هماهنگ بود. اکنون بایستی تصویری واضح از سیستمGPS  در اختیار داشته باشید. می‌دانید که آن از ماهواره‌هایی تشکیل شده که مسیرهایشان توسط ایستگاه‌های زمینی کنترل می‌شود. هر ماهواره سیگنال‌های رادیویی تولید می‌کند که دریافت کننده موقعیت مکانی و فاصله بین ماهواره و دریافت کننده را برآورد می‌کند .دریافت کننده از مقیاس‌هایی برای محاسبه موقعیت مکانی کاربر (بالا یا روی زمین) استفاده می‌کند
 GPS امروزی چگونه کار می‌کند؟ (کاربردهای نظامی GPS)
گرچه سیستم GPS به طورکامل در 1994 بوجود آمد، به اثبات رسید که برای نیروی نظامی آمریکا یک کمک ارزشمند بود.تصویر سازی بیابان با عرض وتوسعه بی‌اندازه ماسه را نشان می‌داد.این ناحیه در فاصله مایل‌ها یکسان است.بدون یک سیستم راه‌یابی قابل اعتماد ، نیروهای آمریکایی نمی‌توانستند مانورهای عملیاتی طوفان بیابانی را انجام دهند.به وسیله GPS سربازان می‌توانستند به همه جا بروند و در طوفان شن یا در شب هنگام وقتی سربازان عراقی ساکن آنجا این امکان را نداشتند، مانورهای عملیاتی‌شان را اجرا کنند.بیش از 1000 دریافت کننده تجاری پرتابل برای مصرف آنها خریداری شد. تقاضا آنقدر زیاد بود که قبل از پایان درگیری، بیش از 9000 دریافت کننده ی تجاری در منطقه ی خلیج استفاده می‌شد.آنها توسط سربازان روی زمین حمل می‌شدند و به وسایل، هلی کوپتر وپانل‌های ابزار هواپیما متصل بودند.دریافت کننده‌های GPS در چندین هواپیما شامل جنگنده‌های F16، تانکرهای هوایی KC 135 وبمب افکن‌های B52 نصب می‌شدند. کشتی‌های دریایی از GPS برای محل اجتماع، مین روبی وعملیات هوایی استفاده می‌کردند .GPS برای تمام عملیات نظامی وسیستم‌های سلاحی دارای اهمیت بود. همچنین در ماهواره‌ها استفاده می‌شد تا اطلاعات چرخش درست را بدست آورد وجهت گیر سفینه فضایی را کنترل کنند
GPS در زندگی روزمره:
سیستم GPS برای برآورده کردن نیازهای نظامی ساخته شد، ولی روش‌های جدید برای استفاده از قابلیت‌هایش در زندگی روزمره به طور دائم بدست آمد.همان طور که خواندید، سیستم در هواپیما وکشتی به کار برده می‌شود ولی روش‌های دیگری هم وجود دارد که می‌توان از GPS استفاده کرد. ما فقط چند مورد از کاربردهای گسترده‌اش را به شما می‌گوییم .GPS برای نجات زندگی و اموال مردم به کار برده می‌شود.در سال 2002 به امدادگران کمک کرد تا یک چاه حفر کنند ومعدنچی‌های گرفتار در Somerset PA را نجات دهند.بسیاری از واحدهای پلیس ،آتش نشانی، اورژانس وپزشکی از دریافت کننده‌های GPS استفاده می‌کنند تا ماشین پلیس، کامیون آتش نشانی یا آمبولانس نزدیک به یک اورژانس را بیابند ودر واقع سریع‌ترین پاسخ ممکن را در موقعیت‌های مرگ وزندگی فراهم می‌کند.هواپیمای مجهز به GPS می‌تواند به سرعت محیط جنگل آتش گرفته را پیدا کند وناظرین مربوطه نقشه‌ای به روز تهیه می‌کنند و آتش نشانان را با امنیت کامل به نقاط آتش گرفته می‌فرستند. نقشه کشی، بازسازی وشرکت‌های تحقیقاتی به طورگسترده از GPS استفاده می‌کنند. طی ساخت تونل کانال انگلیس، کارکنان بریتانیایی وفرانسوی از پایانه‌های مخالف شروع به حفاری کردند یکی از داور (Dover) انگلستان ویکی از کالایس فرانسه آنها به دریافت کننده‌های  GPS خارج از تونل اعتماد داشتند، طوری که موقعیت آنها را در طول مسیر کنترل می‌کرد واین اطمینان را می‌داد که آنها در وسط یکدیگر را ملاقات می‌کنند. در غیر این صورت تونل ممکن بود از مسیرش منحرف شود .GPS به مجریان معدن این امکان را می‌دهد تا تجهیزات معدن را با ایمنی راه‌یابی کنند، حتی وقتی قدرت دید مشکل باشد. مثال ماشین با یک نمایشگر ویدئو روی داشبورد را به یاد می‌آورید؟ ردیابی وسیله یکی از کاربردهای روبه رشد GPS در دنیای امروز است.وسایل مجهز به GPS، سیستم های حمل ونقل عمومی، کامیون های تحویل کالا خدمات مسافربری از دریافت کننده استفاده می کنند تا موقعیت‌شان را در هر زمان هم از لحاظ ضرورت وهم از لحاظ ایمنی راننده تأمین کنند. تولید کنندگان خودرو نمایشگرها نقشه متحرک با راهنمای GPS را تهیه می‌کنند که گزینه‌ای جدید روی خودروهای تولیدی می‌باشد. نمایشگر می‌تواند از محل نصب خود برداشته شود وبه خانه برده شود تا یک سفر را طراحی کنید. شرکت‌های ماشین اجاره‌ای وسایل مجهز به GPS دارند که مسیرهای راننده را روی صفحه نمایش واز طریق دستورالعمل‌های صوتی ترکیبی ارائه می‌دهند. تصور کنید که دیگر در زمان تعطیلات گم نمی‌شوید، مهم نیست که کجا هستید. بالن‌های مجهز به GPS سوراخ‌های موجود در لایه ازن را در مناطق قطبی بررسی می‌کنند تا کیفیت هوایی منطقه ی خاص را ارزیابی کنند. ردیاب‌های شناور، کشتی‌های نفت را با استفاده از GPS پیدا می‌کنند تا عملیات تصفیه اعمال شود. باستان شناسان، زیست شناسان وکاشفان با استفاده از این سیستم خرابی‌های باستانی، کوچ گله حیوانات وانواع گونه‌های در معرض خطر مثل گوسفند دریایی، پلنگ سفید وپانداهای بزرگ پیدا می‌کنند. آینده GPS به اندازه تصور شما نامحدود است. کاربردهای جدید با پیشرفت تکنولوژی ادامه دارد.GPS ، ماهواره مانند ستاره‌های آسمان، ما را به قرن 21 ام هدایت می‌کنند
.

4- میانگین سرعت گردش زمین به دور خورشید در یک ثانیه 30 کیلومتر است، سرعت حرکت زمین به دور خورشید در یک ساعت چقدر است؟ حساب کنید. هر ساعت برابر با 60 دقیقه و هر دقیقه برابر با 60 ثانیه است. بنابراین سرعت حرکت زمین به دور خورشید در یک ساعت 3600×30=1080003600×30=108000