نمایش عددهای گویا روی محور

بروزرسانی شده در: 1:06 1404/09/5 مشاهده: 4 دسته بندی: کپسول آموزشی

نمایش عددهای گویا روی محور: سفر به دنیای اعداد

یادگیری چگونگی نمایش اعداد کسری و اعشاری بر روی محور اعداد برای درک بهتر ریاضیات.

این مقاله به شما کمک می‌کند تا به راحتی بتوانید هر عدد گویا¹، مانند کسرها و اعداد اعشاری، را روی محور اعداد نشان دهید. ما با مفاهیم پایه مانند محور اعداد و تقسیم‌بندی آن شروع کرده و سپس با مثال‌هایی از زندگی روزمره، مانند تقسیم یک پیتزا یا اندازه‌گیری پارچه، روش نمایش اعداد مثبت و منفی، کسرهای ساده و اعشاری را به صورت گام‌به‌گام و با استفاده از جدول‌های کاربردی توضیح خواهیم داد. کلیدواژه‌های اصلی این آموزش شامل محور اعداد، اعداد گویا، کسرها و اعداد اعشاری می‌باشد.

محور اعداد و عددهای گویا چیست؟

برای درک نمایش اعداد گویا، ابتدا باید با محور اعداد² آشنا شویم. یک محور اعداد، خطی راست است که اعداد بر روی آن به ترتیب قرار گرفته‌اند. نقطه‌ی شروع این محور، معمولاً عدد 0 است. سمت راست صفر، اعداد مثبت و سمت چپ آن، اعداد منفی قرار دارند. به فاصله‌ی بین دو عدد متوالی (مثلاً بین 0 و 1) یک واحد می‌گویند.

عدد گویا¹ به عددی گفته می‌شود که بتوان آن را به صورت کسر $\frac{a}{b}$ نوشت، که در آن a و b اعداد صحیح هستند و b نمی‌تواند صفر باشد. برای مثال، $\frac{1}{2}$، $-3$، $0.75$ و $5$ همگی اعداد گویا هستند.

نکتهٔ مهم: هر عدد صحیح، یک عدد گویا نیز هست زیرا می‌توان آن را به صورت کسری با مخرج 1 نوشت. مثلاً $5 = \frac{5}{1}$.

چگونه کسرهای ساده را روی محور نشان دهیم؟

فرض کنید یک پیتزا دارید و می‌خواهید آن را بین 4 دوست به طور مساوی تقسیم کنید. سهم هر نفر می‌شود $\frac{1}{4}$ پیتزا. برای نشان دادن $\frac{1}{4}$ روی محور اعداد بین 0 و 1، مراحل زیر را دنبال کنید:

فاصله بین 0 و 1 (یعنی یک واحد) را به 4 قسمت مساوی تقسیم کنید. (چون مخرج کسر 4 است)
از نقطه 0 شروع کرده و به اندازه 1 قسمت به سمت راست بروید. این نقطه، نمایش عدد $\frac{1}{4}$ است.

برای نمایش کسری مانند $\frac{3}{2}$ که از 1 بزرگتر است، ابتدا آن را به عدد مخلوط تبدیل می‌کنیم: $\frac{3}{2} = 1\frac{1}{2}$. سپس بین اعداد 1 و 2 را به 2 قسمت تقسیم کرده و از 1، یک قدم به سمت راست می‌رویم.

عدد گویا	شرح نمایش روی محور	مثال از زندگی
$\frac{2}{3}$	فاصله 0 تا 1 را به 3 قسمت تقسیم کرده، از 0 دو قدم به راست بروید.	دو قطعه از یک شکلات که به 3 قسمت مساوی تقسیم شده.
$\frac{5}{4}$	تبدیل به $1\frac{1}{4}$: از 1 به اندازه یک چهارم واحد به راست بروید.	یک و یک‌چهارم متر پارچه.
$-\frac{1}{2}$	فاصله -1 تا 0 را به 2 قسمت تقسیم کرده، از 0 نیم قدم به چپ بروید.	نیم سانتی‌گراد زیر صفر.

روش نمایش اعداد اعشاری روی محور

اعداد اعشاری نیز نوعی عدد گویا هستند. برای مثال، اگر یک نوار متری که بر حسب متر درجه‌بندی شده است را در نظر بگیرید، عدد $1.5$ متر دقیقاً بین 1 متر و 2 متر قرار دارد. برای نمایش آن روی محور:

بین دو عدد صحیح متوالی (مثلاً 1 و 2) را به 10 قسمت مساوی تقسیم کنید (چون یک رقم اعشار داریم).
عدد $1.5$ یعنی از عدد 1، به اندازه 5 قسمت به سمت راست حرکت کنید.

برای عدد $0.25$، بین 0 و 1 را به 100 قسمت تقسیم کنید (چون دو رقم اعشار داریم) و از 0، 25 قسمت به راست بروید. یا به روش ساده‌تر، می‌دانیم $0.25 = \frac{1}{4}$، پس مانند کسر یک‌چهارم عمل می‌کنیم.

کاربرد نمایش اعداد گویا در زندگی روزمره

شما هر روز از اعداد گویا استفاده می‌کنید، حتی اگر متوجه نباشید! وقتی نمرهٔ شما در یک آزمون $18.5$ از 20 می‌شود، این یک عدد گویا است. وقتی در آشپزی برای پخت کیک به $\frac{3}{4}$ پیمانه شکر نیاز دارید، در حال کار با کسرها هستید. یا وقتی دماسنج، دمای $-2.5$ درجه سانتی‌گراد را نشان می‌دهد، این عدد روی یک محور دمایی (شبیه محور اعداد) قرار دارد. توانایی نمایش این اعداد روی محور به شما کمک می‌کند تا مفاهیمی مانند فاصله، اندازه و حتی دما را بهتر درک و مقایسه کنید.

اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم

سوال: آیا همهٔ اعداد روی محور، گویا هستند؟

خیر. اعدادی مانند عدد پی ($\pi$) و رادیکال دو ($\sqrt{2}$) را نمی‌توان به صورت کسر نوشت، پس گویا نیستند. اما می‌توان مکان تقریبی آن‌ها را روی محور نشان داد.

سوال: اشتباه رایج در نمایش کسرهای منفی چیست؟

یک اشتباه رایج این است که جهت حرکت را فراموش می‌کنند. برای کسرهای منفی، باید از صفر به سمت چپ محور (سمت اعداد منفی) حرکت کرد. مثلاً برای $-\frac{3}{4}$، بین -1 و 0 را به 4 قسمت تقسیم و از 0، 3 قسمت به چپ بروید.

سوال: اگر مخرج کسر بزرگ باشد، چگونه می‌توان آن را به راحتی روی محور نشان داد؟

برای کسرهایی با مخرج بزرگ (مثلاً $\frac{1}{100}$)، نیازی به کشیدن 100 قسمت کوچک نیست. کافی است بدانید که این نقطه بسیار به عدد صفر نزدیک است. یا می‌توانید آن را به عدد اعشاری ($0.01$) تبدیل کنید و سپس نمایش دهید.

جمع‌بندی: نمایش اعداد گویا روی محور اعداد یک مهارت پایه‌ای و کاربردی در ریاضیات است. با درک رابطه بین کسرها، اعداد اعشاری و تقسیم‌بندی محور، می‌توانید مکان هر عدد گویایی را پیدا کنید. به یاد داشته باشید که برای کسرها، مخرج نشان‌دهندهٔ تعداد تقسیم‌ات بین دو عدد صحیح و صورت نشان‌دهندهٔ تعداد قدم‌هایی است که باید از صفر حرکت کنید. جهت این حرکت برای اعداد مثبت به راست و برای اعداد منفی به چپ است.

پاورقی

¹عدد گویا (Rational Number): به عددی گفته می‌شود که بتوان آن را به صورت کسری از دو عدد صحیح نوشت که مخرج آن صفر نباشد.

²محور اعداد (Number Line): یک خط مستقیم که هر نقطه روی آن متناظر با یک عدد حقیقی است.

اعداد گویا محور اعداد کسرها اعداد اعشاری نمایش روی محور

پایهٔ هشتم ریاضی هشتم نمایش عددهای گویا روی محور

اطلاع از تغییرات در بسته‌های گاما

کاربر عزیز سلام!

نمایش عددهای گویا روی محور