راهبرد حل مسئله با زیرمسئله: تقسیم یک مسئله‌ی بزرگ به چند مسئله‌ی کوچک‌تر
زیرمسئله چیست و چرا مهم است؟
تصور کن معلمت از تو خواسته یک تحقیق ده صفحه‌ای درباره‌ی "حیات وحش ایران" بنویسی. اگر بخواهی یک‌باره و بدون برنامه‌ریزی این کار را شروع کنی، احتمالاً احساس سردرگمی و ترس خواهی کرد. اما اگر این کار بزرگ را به بخش‌های کوچک‌تری تقسیم کنی، نوشتن آن بسیار آسان‌تر می‌شود. به هر کدام از این بخش‌های کوچک‌تر، یک زیرمسئله۱ می‌گوییم.
برای مثال، تحقیق "حیات وحش ایران" را می‌توان به این زیرمسئله‌ها تقسیم کرد:
| مسئله اصلی | زیرمسئله‌های نمونه | وضعیت پیچیدگی |
|---|---|---|
| نگارش تحقیق ده صفحه‌ای درباره‌ی حیات وحش ایران | - تحقیق درباره‌ی پستانداران ایران (مانند یوزپلنگ) - تحقیق درباره‌ی پرندگان ایران - تحقیق درباره‌ی مناطق حفاظت‌شده |
پیچیده |
| تحقیق درباره‌ی پستانداران ایران | - جمع‌آوری اطلاعات درباره‌ی یوزپلنگ آسیایی - جمع‌آوری اطلاعات درباره‌ی گوزن زرد ایرانی |
متوسط |
| جمع‌آوری اطلاعات درباره‌ی یوزپلنگ آسیایی | - پیدا کردن عکس - نوشتن مشخصات فیزیکی - نوشتن محل زندگی |
ساده |
همانطور که در جدول بالا می‌بینید، وقتی یک مسئله‌ی بزرگ را به قسمت‌های کوچک‌تر تقسیم می‌کنی، هر بخش به اندازه‌ای ساده می‌شود که به راحتی می‌توانی از پس آن بربیایی. این کار باعث می‌شود استرس تو کمتر شود و با انرژی بیشتری کار را ادامه دهی.
چگونه یک مسئله را به زیرمسئله‌ها تقسیم کنیم؟
برای تقسیم یک مسئله‌ی بزرگ به زیرمسئله‌های کوچک‌تر، می‌توانی از یک روش چهار مرحله‌ای استفاده کنی. این روش مانند یک نقشه‌ی راه عمل می‌کند.
مرحله ۱: درک کامل مسئله اصلی
اول باید بدانی دقیقاً از تو چه می‌خواهند. سؤال را با دقت بخوان یا گوش کن. اگر قرار است یک کیک بپزی، باید بدانی چه نوع کیکی، برای چند نفر و با چه مواد اولیه‌ای.
مرحله ۲: شناسایی بخش‌های اصلی
مسئله را در ذهنت بررسی کن و بخش‌های بزرگ و مجزای آن را پیدا کن. برای مثال، پخت کیک شامل بخش‌های "تهیه‌ی مواد"، "آماده‌سازی مواد" و "پخت در فر" است.
مرحله ۳: شکستن هر بخش به گام‌های کوچک
حالا هر بخش بزرگ را به گام‌های کوچک و عملی تقسیم کن. برای بخش "تهیه‌ی مواد" می‌توانی لیستی از مواد اولیه را بنویسی و سپس آن‌ها را یکی یکی بخری.
مرحله ۴: حل گام‌به‌گام و ترکیب نتایج
حالا نوبت آن است که هر گام کوچک را به ترتیب انجام دهی و در پایان، نتیجه‌ی همه‌ی آن‌ها را با هم ترکیب کنی تا به جواب نهایی برسی.
یک مثال ملموس از زندگی: سازماندهی یک جشن تولد
فرض کنیم می‌خواهی برای خودت یک جشن تولد برگزار کنی. این کار در نگاه اول بسیار بزرگ و پیچیده به نظر میرسد. اما با تقسیم آن به زیرمسئله‌ها، می‌توانی به راحتی از پس آن بربیایی.
مسئله اصلی: "برگزاری یک جشن تولد موفق"
زیرمسئله‌ها:
- برنامه‌ریزی اولیه: تصمیم‌گیری درباره‌ی تاریخ، ساعت و مکان جشن.
- لیست مهمانان: تهیه‌ی فهرست دوستانی که می‌خواهی دعوت کنی.
- تهیه‌ی خوراکی‌ها: خرید یا درست کردن کیک، شیرینی و نوشابه.
- برنامه‌ریزی برای سرگرمی: انتخاب بازی‌ها و موسیقی برای جشن.
حالا هر کدام از این زیرمسئله‌ها را می‌توانی دوباره به بخش‌های کوچک‌تری تقسیم کنی. برای مثال، "تهیه‌ی خوراکی‌ها" خودش به این گام‌ها تقسیم می‌شود:
- تعیین کردن بودجه برای خرید خوراکی.
- تهیه‌ی لیست خرید (کیک، پفک، شکلات، نوشابه).
- رفتن به مغازه و خرید موارد لیست.
- چیدن خوراکی‌ها در ظرف‌های زیبا در روز جشن.
وقتی هر یک از این گام‌های کوچک را به پایان برسانی، در نهایت می‌بینی که بدون استرس و به خوبی توانسته‌ای یک جشن تولد عالی برگزار کنی. این قدرت روش "تقسیم به زیرمسئله" است.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
پاورقی
۱زیرمسئله (Subproblem): به بخش کوچک‌تر و ساده‌تری از یک مسئله‌ی بزرگ گفته می‌شود که حل آن در نهایت به حل کل مسئله کمک می‌کند.
۲Organizing (سازماندهی): به معنی مرتب کردن و چیدمان منظم چیزها برای دستیابی به یک هدف خاص است.