سازمان انتقال خون: نهادی که خون اهدایی داوطلبان را به بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها منتقل می‌کند.

سازمان انتقال خون: قهرمانان گمنام سلامت

خون چیست و چرا برای بدن مهم است؟

خون مانند یک سیستم حمل‌ونقل در بدن ما عمل می‌کند. فرض کن بدن تو یک شهر بزرگ است. خون، کامیون‌های حمل‌ونقل این شهر هستند که مواد غذایی، اکسیژن و دارو را به تمام محله‌ها (سلول‌های بدن) می‌رسانند و هم‌چنین زباله‌ها (مانند دی‌اکسید کربن) را از آن‌ها جمع‌آوری می‌کنند. اگر این کامیون‌ها از کار بیفتند، شهر با مشکل جدی روبرو می‌شود.

خون از چند بخش اصلی تشکیل شده است:

سفر یک واحد خون از اهدا تا نجات زندگی

وقتی یک فرد داوطلب، خون خود را اهدا می‌کند، این خون یک سفر طولانی و دقیق را آغاز می‌کند تا مطمئن شوند برای فرد بیمار کاملاً سالم و مفید است.

این سفر چند مرحله اصلی دارد:

۱. ثبت‌نام و معاینه اولیه: مانند زمانی که می‌خواهی عضو یک کتابخانه شوی، ابتدا باید فرمی را پر کنی و قد و وزنت اندازه‌گیری شود. یک قطره کوچک از خون نوک انگشت گرفته می‌شود تا مطمئن شوند که میزان گلبول‌های قرمز خون کافی است.

۲. مرحله اهدای خون: این بخش فقط حدود ۱۰ دقیقه طول می‌کشد. فرد روی یک تخت راحت دراز می‌کشد و یک سوزن بسیار نازک و استریل وارد رگ او می‌شود. حدود ۴۵۰ میلی‌لیتر خون (کمتر از اندازه یک بطری آب معدنی کوچک) گرفته می‌شود. بدن یک فرد سالم به سرعت این مقدار خون را جایگزین می‌کند.

۳. آزمایش‌های دقیق در آزمایشگاه: خون اهدایی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. در آنجا دانشمندان، خون را برای بیماری‌های مهم مانند هپاتیت⁵ و اچ‌آی‌وی⁶ آزمایش می‌کنند تا از سلامت آن مطمئن شوند.

۴. جداسازی اجزا: در این مرحله جالب، خون به قسمت‌های مختلفش تفکیک می‌شود. این کار مانند این است که یک سبد خرید را که حاوی نان، میوه و لبنیات است، از هم جدا کنیم. با این کار، به جای یک بیمار، می‌توان به چندین بیمار کمک کرد.

۵. ذخیره‌سازی و توزیع: هر جزء در دمای مخصوص خودش نگهداری می‌شود. سپس سازمان انتقال خون، بر اساس درخواست بیمارستان‌ها، این فرآورده‌ها را با خودروهای مجهز به یخچال به آن‌ها ارسال می‌کند.

گروه‌های خونی: چرا همه خون‌ها مثل هم نیستند؟

همان‌طور که انسان‌ها گروه خونی متفاوتی دارند، خون آن‌ها نیز با هم فرق دارد. مهم‌ترین گروه‌بندی، سیستم ABO⁷ است. این گروه‌ها مانند گروه‌های خونی هستند که باید با هم جور باشند تا بدن فرد بیمار، خون جدید را پس نزند.

همان‌طور که در جدول می‌بینی، افراد با گروه خونی O می‌توانند به همه خون بدهند (اهداکننده عمومی) و افراد با گروه خونی AB می‌توانند از همه خون بگیرند (گیرنده عمومی).

یک روز زندگی بدون سازمان انتقال خون

بیا تصور کنیم سازمان انتقال خون برای یک روز تعطیل شود! چه اتفاقی می‌افتد؟

در این روز، اگر کسی تصادف کند و به خون زیادی نیاز پیدا کند، ممکن است بیمارستان نتواند به او کمک کند. نوزادانی که به زردی شدید مبتلا هستند، نمی‌توانند درمان شوند. بیماران سرطانی که شیمی‌درمانی می‌کنند و پلاکت خونشان پایین می‌آید، در خطر جدی قرار می‌گیرند. افرادی که عمل جراحی بزرگ مانند عمل قلب دارند، نمی‌توانند عمل شوند زیرا در حین عمل به خون نیاز پیدا می‌کنند. این مثال نشان می‌دهد که این سازمان چقدر برای نجات جان انسان‌ها حیاتی است.

پرسش‌های مهم درباره اهدای خون

پاورقی

¹ گلبول‌های قرمز (Red Blood Cells - RBCs): سلول‌هایی که اکسیژن را از ریه به تمام بدن حمل می‌کنند.

² گلبول‌های سفید (White Blood Cells - WBCs): سلول‌های دفاعی بدن که با عفونت‌ها و بیماری‌ها مبارزه می‌کنند.

³ پلاکت‌ها (Platelets): اجزای کوچکی که برای لخته شدن خون و بند آمدن خونریزی ضروری هستند.

⁴ پلاسما (Plasma): بخش مایع و شفاف خون که سلول‌های خونی در آن شناورند.

⁵ هپاتیت (Hepatitis): یک بیماری ویروسی که کبد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

⁶ اچ‌آی‌وی (HIV): ویروسی که باعث بیماری ایدز می‌شود.

⁷ سیستم ABO (ABO System): مهم‌ترین سیستم برای گروه‌بندی خون انسان‌ها.