ترس‌های بی‌دلیل و نابه‌جا
ترس نابه‌جا چیست؟
همهٔ ما گاهی می‌ترسیم. ترس یک احساس طبیعی است که مثل یک زنگ هشدار در بدن ما کار می‌کند. اما گاهی از چیزهایی می‌ترسیم که واقعاً خطری برای ما ندارند. به این نوع ترس، ترس نابه‌جا می‌گویند. برای مثال، وقتی یک دانش‌آموز از تاریکی اتاقش می‌ترسد، در حالی که می‌داند هیچ چیز خطرناکی در اتاق نیست، این یک ترس نابه‌جاست.
این ترس‌ها می‌توانند باعث مشکلاتی شوند؛ مثلاً ممکن است همان دانش‌آموز نتواند شب‌ها به راحتی بخوابد یا از تنها ماندن در اتاقش اجتناب کند. درک این موضوع که این ترس‌ها غیرمنطقی هستند، اولین قدم برای کنار آمدن با آن‌هاست.
انواع ترس‌های نابه‌جای رایج
ترس‌های نابه‌جا شکل‌های مختلفی دارند. در جدول زیر برخی از رایج‌ترین آن‌ها را که بچه‌ها ممکن است تجربه کنند، مشاهده می‌کنید:
| نوع ترس | توضیح | مثال |
|---|---|---|
| ترس از تاریکی۳ | ترس از محیط‌های تاریک بدون وجود خطر واقعی | امتناع از رفتن به زیرزمین در شب به دلیل تاریکی |
| ترس از موجودات خیالی۴ | ترس از هیولا، غول یا روح که در واقعیت وجود ندارند | چک کردن فضای پشت تخت قبل از خواب به دنبال هیولا |
| ترس از تنها ماندن | احساس ناامنی و ترس وقتی کسی دور و برتان نیست | نگرانی شدید وقتی برای چند دقیقه در خانه تنها می‌مانید |
| ترس از صداهای بلند و ناگهانی | ترسیدن بیش از حد از صداهایی مثل رعد و برق یا صدای بلند وسایل | گریه کردن یا دویدن به سمت والدین با شنیدن صدای جاروبرقی |
چگونه بر ترس‌های بی‌دلیل غلبه کنیم؟
مقابله با ترس‌های نابه‌جا مانند حل یک مسئله است. باید آن را به قسمت‌های کوچک‌تر تقسیم کرد. فرض کنید علی از تاریکی اتاقش می‌ترسد. او می‌تواند این راه‌ها را امتحان کند:
۱. صحبت کردن: اولین و مهم‌ترین کار این است که در مورد ترس‌هایت با یک بزرگ‌سال قابل اعتماد (مانند پدر، مادر یا معلم) صحبت کنی. آن‌ها می‌توانند به تو اطمینان خاطر بدهند.
۲. کسب اطلاعات: گاهی دانستن حقایق می‌تواند ترس را از بین ببرد. اگر از صدای رعد و برق می‌ترسی، یادگیری این که این صدا فقط برخورد ابرهاست و به تو صدمه نمی‌زند، می‌تواند کمک‌کننده باشد. یک معادله ساده برای توصیف این که چطور اطلاعات ترس را کاهش می‌دهد، می‌تواند به این شکل باشد: $ترس\ جدید = ترس\ قدیمی - اطلاعات$.
۳. گام‌های کوچک: اگر از تاریکی می‌ترسی، اول سعی کن برای 1 دقیقه چراغ اتاقت را خاموش کنی، سپس این زمان را کم‌کم افزایش دهی. این کار به تو کمک می‌کند به تاریکی عادت کنی.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
خیر، اصلاً اینطور نیست. هرکسی می‌تواند ترس‌های نابه‌جا داشته باشد. این ترس‌ها ربطی به شجاعت یا بزدلی ندارد. مهم این است که چه کاری برای مقابله با آن‌ها انجام می‌دهی.
بهترین کار این است که به حرف‌هایش گوش دهی و او را مسخره نکنی. می‌توانی به او بگویی که تو در کنارش هستی و از او حمایت می‌کنی. پیشنهاد کن که با هم و به آرامی با آن ترس روبرو شوید.
خیر، بسیاری از این ترس‌ها با بزرگ‌تر شدن و استفاده از راه‌های درست مقابله، از بین می‌روند یا خیلی کم‌رنگ می‌شوند.
پاورقی
۱ترس نابه‌جا (Irrational Fear): به ترسی گفته می‌شود که با تهدید واقعی موجود، تناسبی ندارد.
۲اضطراب (Anxiety): یک احساس نگرانی، تنش یا ناراحتی کلی که اغلب دلیل مشخصی ندارد.
۳ترس از تاریکی (Nyctophobia): ترس شدید و غیرمنطقی از تاریکی.
۴ترس از موجودات خیالی (Fear of Imaginary Creatures): ترس از موجوداتی که در دنیای واقعی وجود خارجی ندارند، مانند هیولا یا روح.