{{ (unreadNum > 99)? '+99' : unreadNum }}
اعلان ها
اعلان جدیدی وجود ندارد!
{{ number }}

پربازدیدها: #{{ tag.title }}

فارسی 1396/08/18

درس آزاد ادبیات فارسی هفتم | فصل آزاد: ادبیات بومی (1) : آشنایی با آداب و رسوم نوروز در قم

دوره اول متوسطه هفتم فارسی آذر 1396

آشنایی با آداب و رسوم نوروز در قم
برجستگی ابعاد دینی، مذهبی و فرهنگی شهر قم شاید این تصور را نزد برخی ایجاد کرده است که مردمان یک شهر مذهبی توجهی به آیین‌های ویژه نوروز نداشته و ندارند. نگاهی به تاریخچه آیین‌های نوروزی در میان مردم قم نشان می‌دهد که چگونه قمی‌ها در دهه‌های گذشته، در کنار حفظ و تقویت ابعاد فرهنگی و دینی این شهر، توجه ویژه ای به آیین‌های نوروز داشته‌اند و از آن به گرمی هر چه تمام تر استقبال می‌کرده‌اند.مردم قم نیز مانند دیگر اقوام ایرانی و شهرها و مناطق کشورمان، آیین‌ها، جشن و آداب و رسوم مختلفی در مراسم های غم و شادی خود داشته اند که این شهر را نسبت به دیگر نقاط مختلف کشور متمایز و متفاوت می کند.آداب و رسوم هر ملت و جامعه‌ای ریشه در اعتقادات، باورها و فرهنگ آن مردم دارد که در گذر زمان دستخوش تغییراتی نیز می شود ولی باید نسبت به حفظ و پاسداشت این رسوم زیبا و قابل توجه به عنوان میراث گذشتگان خوش ذوق ایرانی و قمی خود حساس بود تا این زیبایی‌ها نیز به نسل های آینده منتقل شود.به لحاظ ریشه، اهالی قم از نژاد آریایی هستند و از برخی اقوام ایرانی چون عرب‌ها، ترک‌ها و بختیاری‌ها در این منطقه زندگی می‌کنند.خانواده قمی در گذشته متشکل از پدر، مادر ، فرزندان و پدربزرگ و مادر بزرگ خانواده بودند ولی امروزه در مناطق شهری ؛ خانواده ها به صورت جمعی زندگی نمی کنند و فقط در مناطق روستایی و عشایری بافت خانواده ها کم و بیش هم چون گذشته بزرگ و دسته جمعی است.عشایر قم در شمال و جنوب منطقه قم در ایل های مختلفی چون کلکو ، شاهسون ، میش مست ، زند ، بختیاری و قاسملو زندگی می کنند و این ایل ها و عشایر از مسیرهای خاصی عبور کرده و به ییلاق و قشلاق می روند.با وجود گذشت زمان و تغییرات بسیار، عشایر و روستاییان قم همچنان بخشی از آیین های ویژه خود درایام نوروز را حفظ کرده اند.لباس های محلی جلوه ای دیگری از فرهنگ خاص قم بوده است.زنان در روستاها لباس های بلند بر تن می کردند که تا زانوی آن ها می رسید و این لباس ها سفید گلدار بود و در زیر آن شلوار به پا می کردند و این لباس ها دو جیب داشت که در اطرافش دوخته شده بود.زن ها همیشه حتی در خانه روسری (چارقد) سفید بر سر داشتند و چارقد را به صورت مثلثی تا می کردند و بر سر می زدند و برای محکم کردن آن یا گره می زدند یا با سنجاق آن را وصل می نمودند.بعضی از آن ها در دو طرف سنجاق پارچه کوچک سبزی که با یکی از زیارت های ائمه یا امامزادگان متبرک شده بود را قرار می دادند.
• خانه تکانی و دید و بازدید
طبق سنت همیشگی، مردم با تمیز کردن خانه های خود به استقبال بهار می روند و آن را برای یک سال جدید و نیز دید و بازدیدهای زنجیره ای روزهای عید آماده می کنند.این رسم درقم درگذشته با وسواس بیشتری انجام می شد و تمام سقف و دیوارهای خانه از غبار پاک می شد و تمام فرش ها شسته شده و وسایل اضافی که درطول سال گذشته به کار نیامده و یا وسایلی که دیگر به آن نیازی نبود به بیرون منزل هدایت و دور انداخته می شد.رسم خانه تکانی درشهر و روستاها با شور زیادی از دو تا سه هفته مانده به نوروز و سال جدید با همکاری همه اعضای خانواده انجام می شد.
• قاشق زنی
مراسم قاشق زنی هر چند سالهاست در قم منسوخ شده اما درگذشته جوانان قم، به در خانهٔ همسایه ها رفته و با پنهان کردن روی خود و بدون آشنایی، خواستار هدیه ای می شدند و صاحب خانه نیز هدایایی چون نقل، آجیل، آب نبات در کاسه قاشق زن می ریخت.
• هفت سبزی
هفت سبزی از رسوم ویژه و منحصر به فرد در قم بوده است، در این رسم خانواده هایی که باغ و سبزی کاری داشتند و از سطح مالی بالاتری برخوردار بودند مقدار زیادی سبزی تهیه می کردند و هفت نوع سبزی را در بسته های چند کیلویی بسته بندی می کردند و برای اقوام خود می فرستادند.افرادی که این بسته ها را به دیگر خانواده ها می رسانند نیز انعام شامل پول و یا تحفه و هدیه ای دریافت می کردند همچنین این بسته ها بویژه برای خانواده عروس هایی که تازه به جمع خانواده پیوسته بودند به مناسبت ایام عید نیز فرستاده می شد.
• بازی های محلی قم
در ایام عید به دلیل فراغت بال بیشتر خانواده ها، اعضای خانواده فرصت بیشتری برای بازی نیز داشتند.در قم بازی هایی با عنوان دُرنا به خط، کول کولیتا، خرپشتک، بُل بگیر بالا (توپ بکش) ، شاطر نونت خمیره، قایم موشک (باشک) ، مره بازی، جوجو گندم، هفت سنگ، الک و دولک و قاب بازی انجام می شد که هنوز برخی از آنها زنده مانده است و طرفداران زیادی دارد.
بازی الک دولک ، یک بازی بسیار پر طرفدار در قم بود که نوجوان و جوانان قمی آن را در ایام مختلف سال حتی درکوچه پس کوچه ها تنگ و باریک محله های قدیمی هم انجام می دادند، اما در روز 13 بدر که خانواده ها به دامن دشت و طبیعت می رفتند، فضای بسیار مناسبی برای انجام این بازی فراهم می شد و حتی بزرگسالان خانواده را نیز به سوی خود می کشاند.الک دو لک در سال های اخیر بار دیگر رفته رفته به بازی های روز 13 بدر در قم بازگشته است.
• مراسم سیزده بدر
آخرین روز مراسم نوروز، سیزده بدر است.مردم قم نیز مانند سایر مردمان و اقوام ایرانی در این روز به صورت گروهی و یکپارچه به کنار آب و نواحی سر سبز و متنوع و یا زیارتگاه های پر تعداد اطراف شهر رفته و تا نزدیک غروب در آنجا می مانند.
این رسم تا گذشته های نه چندان دور چنان فراگیر بود که در روز سیزده بدر کمتر کسی را می شد در سطح شهر پیدا کرد و همه گیر بودن این سنت و باور به نحس بودن این روز چنان عمیق بود که هر کس سعی می کرد به هر ترتیبی که شده ، در شهر نماند.
این نوع نگاه خرافی به 13 بدر طی سالهای اخیر و با فرهنگ سازی و ترویج فرهنگ انس با طبیعت، دگرگون شده است و شهر قم در روز 13 بدر نیز همچنان پویا و سرزنده است.
در گذشته های نه چندان دور در روز 13 بدر در قم، عده ای هفت عدد سنگ را به داخل آب می انداختند به این نیت که درد و بلای آن سال را به آب بدهند.

برای دانلود ثبت نام کنید ( وارد شوید ) و کیف پول خود را شارژ کنید.


باز نشر محتواها در فضای مجازی، ممنوع است.

درس آزاد ادبیات فارسی هفتم | فصل آزاد: ادبیات بومی (1) : آشنایی با آداب و رسوم نوروز در قم
پیش نمایش صفحه اول فایل
تعداد صفحات فایل : 1

باز نشر محتواها در فضای مجازی، ممنوع است.

نوع آزمون : کاربرگ تمرین
بازدید : 99582
ثبت شده در 1396/08/18