سورتمه: خودروی برفی اسکیموها
سورتمه چیست و چگونه ساخته می‌شود؟
سورتمه یک وسیله نقلیه بدون چرخ است که روی زمین برفی یا یخی به راحتی سر می‌خورد و حرکت می‌کند. فکر کنید یک سبد خرید بزرگ را در نظر بگیرید که به جای چرخ، دو تیغه بلند در زیر آن باشد. این تیغه‌ها باعث می‌شوند سورتمه به جای فرو رفتن در برف، روی آن لیز بخورد.
مردم باهوش قطب شمال، اسکیموها، برای ساختن سورتمه از چیزهایی که در طبیعت اطرافشان پیدا می‌شد استفاده می‌کردند. آن‌ها استخوان۲ حیوانات، چوب شاخه‌های درختان و حتی پوست گوزن شمالی۳ را به کار می‌بردند. امروزه بعضی از سورتمه‌ها با مواد جدیدتری مثل فلز و پلاستیک نیز ساخته می‌شوند.
| نام حیوان | مزایا | سرعت تقریبی |
|---|---|---|
| سگ‌های هاسکی | بسیار قوی، مقاوم در برابر سرمای شدید، وفادار | 20 کیلومتر در ساعت |
| گوزن شمالی | خیلی قوی، برای حمل بارهای بسیار سنگین مناسب است | 15 کیلومتر در ساعت |
سورتمه در زندگی روزمره چه استفاده‌هایی دارد؟
برای اسکیموها، سورتمه مانند یک کامیون، اتوبوس و حتی آمبولانس بود! از سورتمه برای کارهای مختلفی استفاده می‌شود:
حمل و نقل: درست مثل وقتی که شما با دوچرخه به مدرسه می‌روید، اسکیموها با سورتمه به جاهای مختلف سفر می‌کردند. آن‌ها برای دیدار از خانواده و دوستان یا رفتن به شکار از سورتمه استفاده می‌کردند.
حمل بار: وقتی یک شکارچی یک خوک آبی۴ بزرگ شکار می‌کرد، چگونه می‌توانست آن را به خانه ببرد؟ پاسخ سورتمه است. سورتمه مانند یک وانت باربری عمل می‌کرد و گوشت، پوست و دیگر چیزهای سنگین را جابه‌جا می‌کرد.
مسابقه و ورزش: امروزه مسابقات سورتمه‌رانی با سگ یک ورزش بسیار محبوب در برخی کشورهاست. در این مسابقات، تیم‌های سگ‌های آموزش‌دیده و راننده آن‌ها، مسافت‌های طولانی را در برف طی می‌کنند.
اشتباهات رایج و پرسش‌های مهم
خیر. اگرچه سگ‌های نژادهایی مانند هاسکی۵ مشهورترین هستند، اما از گوزن شمالی (که به آن کاریبو۶ نیز می‌گویند) نیز برای کشیدن سورتمه‌های بزرگ‌تر و سنگین‌تر استفاده می‌شود.
بله! در مناطقی از آلاسکا، کانادا و گرینلند که برف زیادی دارد، مردم محلی هنوز هم از سورتمه برای جابه‌جایی و حمل بار استفاده می‌کنند. همچنین مسابقات سورتمه‌رانی یک ورزش هیجان‌انگیز و پرطرفدار است.
چرخ‌ها در برف نرم فرو می‌روند و وسیله نقلیه گیر می‌کند. اما تیغه‌های باریک و بلند سورتمه، وزن را روی سطح بیشتری پخش می‌کنند و مانند اسکی روی برف لیز می‌خورند بدون اینکه در آن فرو بروند.
پاورقی
۱اسکیموها (Inuit): مردمان بومی ساکن در مناطق سرد و یخ‌زده مانند آلاسکا، کانادا و گرینلند.
۲استخوان (Bone): بخش سخت و محکم در بدن حیوانات که در گذشته برای ساخت ابزار و وسایل مختلف از آن استفاده می‌شد.
۳گوزن شمالی (Reindeer): نوعی گوزن بزرگ که در مناطق قطبی زندگی می‌کند و برای گوشت، پوست و همچنین کشیدن سورتمه استفاده می‌شود.
۴خوک آبی (Seal): پستانداری که در دریا و نزدیک یخ‌های قطبی زندگی می‌کند و منبع غذایی مهمی برای اسکیموها است.
۵هاسکی (Husky): نژادی از سگ‌ها که به خاطر قدرت، استقامت و تحمل سرمای شدید برای کشیدن سورتمه پرورش یافته‌اند.
۶کاریبو (Caribou): نام دیگر گوزن شمالی در آمریکای شمالی.